استعاره و نقد بوم‌گرا: مطالعه موردی دو داستان « گیله‌مرد» و « از خم چمبر»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشکده زبان‌شناسی/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات‌فرهنگی

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

.

چکیده

بحران­های محیط زیست حاصل تفکر و اندیشه­ای است که انسان را در محور و رأس جهان خلقت می­بیند و همه چیز را برای او و در رابطه با نیازهای او تعریف می­کند. در مقابل این دیدگاه، دیدگاه زیست­محور قرار دارد که طبیعت را محور همه چیز می­داند. این دو دیدگاه به خوبی نشان­دهنده این مسئله­اند که انسان­ها همانطور که بر طبیعت و جهان تاثیرگذارند، از سویی دیگر از طبیعت تاثیر می­پذیرند و این تاثیرات بر تفکر و ذهن آنها نمایان و نیز بر زبانشان جاری می­شود. در تحقیق حاضر، هدف، بررسی تاثیر محیط زیست بر طرز تفکر و اندیشه انسان­ها است، که در قالب استعاره بازنمود می­یابد. بر اساس طبقه­بندی شیری(1387) دو اقلیم شمال و خراسان(علوی و دولت­آبادی) جهت بررسی انتخاب شدند. در تکوین سبک نویسنده علاوه بر انگاره­ها و انگیزش­های فردی و درونی، شمار زیادی از محرک­های مرتبط با محیط اجتماعی و محیط جغرافیایی همواره اثرگذار بوده است. در این پژوهش فرض بر این است که دیدگاه زیست­محور در داستان­های اقلیمی بازنمود می­یابد. نویسندگان داستان­های اقلیمی آگاهانه یا ناخودآگاه طبیعت را محور قرار داده­اند و استعاره «مادر طبیعت» را به صورت­های مختلف در داستان­های خود به کار برده­اند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Metaphor and Ecocriticism: Case Study on two Stories "Gilemard" and "Az Khame Chambar"

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Rakei 1
  • Fatemeh Naeimi Hashkavaee 2
چکیده [English]

Environmental crises are the outcome of this thought that human being is the center of creation and the entire world is for them and for their needs. Versus this view, there is biocentric view which believes the nature is centre in the world. These two views indicate that human being effects on environment and also is influenced from it. These effects appear on mind and thought and finally represent in language of us. The aim of this paper is investigating of the effect of environment on thought which represent in metaphoric expressions.. In this paper, on the basis of Shiri(1387) classification, two climates of Iran(North and Khorasan)(Alavi and Dolatabadi) is selected. The results show that biocentric view is represented in regional novel. The writers of this kind of novel conscious or unconscious centered the nature and used the metaphor of "Mother of the Nature" in different forms in their novels.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • : conceptual metaphor
  • ecocriticism
  • biocentric view
  • anthropocentric view
  • regional novel

مراجع

افراشی، آزیتا و تورج حسامی(1392) «تحلیل استعاره­های مفهومی در یک طبقه­بندی جدید با تکیه بر نمونه­هایی از زبان فارسی و اسپانیایی». نشریه پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی. سال سوم. شماره 5. ص.141- 165.
پارساپور، زهرا(1392). نقد بوم­گرا. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دولت­آبادی، محمود(1393). از خم چمبر. دانلود شده از سایت: WWW.PATOGHEROMAN.COM
شیری، قهرمان(1387). مکتب­های داستان­نویسی در ایران. تهران: نشر چشمه.
عابدینی، حسن(1369). صد سال داستان نویسی در ایران. جلد 1 و 2 . تهران: نشر تندر.
علوی، بزرگ(1388). گیله­مرد. تهران: موسسه انتشارات نگاه.
مشتاق­مهر، رحمان و رضا صادقی شهپر(1389). «ویژگی­های اقلیمی و روستایی در داستان­نویسی خراسان». مجله جستارهای ادبی. شماره 68. ص. 81- 108.
مشتاق­مهر، رحمان و رضا صادقی شهپر(1389). « ویژگی­های اقلیمی در داستان­نویسی شمال ایران». پژوهشنامه زبان و ادب فارسی( گوهر گویا). سال چهارم. شماره چهارم. پیاپی 16. ص. 29- 56.
نوری، علی و علی قره­خانی(1390). « تشبیهات اقلیمی در داستان­های شمال و جنوب ایران». پژوهشنامه زبان و ادب فارسی(گوهر گویا). سال پنجم، شماره چهارم. پیاپی 20، ص. 175- 196.
هاشمی، زهره(1389). «نظریه استعاره مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون». مجله ادب­پژوهی. شماره 12. ص. 119- 139.
Branch, M.P.(1994). “Defining Ecocritical Theory and Practic”. Western Literature Associating Meeting. Salt Lake City, Utha
Fill, A.(2001). “Language and Ecology: Echolinguistic Perspective for 2000 and beyond”. AILA Review 14: Applied Linguistics for the 21st Century, edited by David Graddol, p. 60- 75.
Lakoff, G.and M. Johnson(1980). Metaphors We Live By. Chicago and London: University of Chicago Press.
Kövecses, Z.(2005). Metaphor in Culture, Cambridge: Cambridge University Press.
Kövecses, Z.(2010). Metaphor, second edition, Oxford: Oxford University Press.
Verhagen, F.C.(2008). Worldview and Metaphors in the Human- Nature Relationship: an Ecolinguistic Exploration through the Age, Language and Ecology, vol. 2, no. 3.
     
 
زبان‌شناخت
دوره 7، شماره 13
بهار و تابستان 1395
صفحه 89-103

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 15 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1395

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار