پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
تحلیل متون داستانی کودک با رویکردِ شعرشناسیشناختی
1
25
FA
آزیتا
افراشی
0000-0001-9990-6256
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
a.afrashi@ihcs.ac.ir
فاطمه
نعیمی حشکوانی
کارشناس ارشد زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
tetpedia@ihcs.ac.ir
یکی از میان رشتههایی که امروزه دستاوردهای زبانشناسیِشناختی را به کار میگیرد مطالعات ادبی با رویکردِ شناختی است که اصطلاحاً به آن شعرشناسیِشناختی گفته میشود. شعرشناسیِشناختی به رابطۀ ذهن انسان با متون ادبی میپردازد. در این رویکرد، نظام ادبیات جدا از نظام زبان نیست و درک زبانِ ادبیات بر پایۀ دانش ما از دنیای اطراف صورت میگیرد. رویکرد شناختی به ادبیات چگونگی درک رویدادها را به وسیلة آنچه در این رویکرد اصطلاحاً ذهنِ ادبی نامیده میشود بررسی میکند. در میان رویکردهای موجود نسبت به تحلیل آثار ادبی، جدیدترین دیدگاه برای تحلیل ادبیات از منظر زبانشناسی، همین رویکرد شعرشناسیشناختی است. در تحقیق حاضر سعی بر آن است تا با استفاده از نظریۀ ذهن ادبی و قصهمدارِ ترنر (M.Turner 1996) مفهوم فرافکنی قصهمدار توضیح و به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه ذهن انسان با متون ادبی رابطه برقرار میکند. تأکید بر پیوند ذهن و زبان در نگرش زبانشناسیشناختی مؤید این نکته است که بهترین نمونهها برای تحلیلهای شناختی از مراحل اولیۀ رشد زبانی به دست میآید. تحلیل متون ادبیات کودک میتواند شواهد با ارزشی برای شعرشناسیشناختی به دست دهد. بر این اساس، در پژوهش حاضر، دو داستان کودک از کتابهای برگزیده انتخاب و بررسی شد. تحلیل دادهها در مورد فرافکنی دانش طرحوارهای حاکی از این امر است که بازنمود این سازهها در متون داستانی کودک در ایران موفق نبوده است اما، در مورد واحدهای همحوزه، نتایج تحلیل با فرضیۀ تحقیق همسویی نشان میدهد.
زبانشناسیشناختی,شعرشناسیشناختی,ذهن ادبی,قصهمداری,طرحوارۀ تصوری
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_109.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_109_b68592dab9d0819acbe1e1504f0e2f96.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
گزارش منوچهر جوان جم از تیشتر بارانساز در متن فارسی میانة دادستان دینی
27
38
FA
محمود
جعفری دهقی
دانشیار دانشگاه تهران
mdehaghi@ut.ac.ir
باران در اساطیر ایران پدیدهای اهورایی است. پیدایی این اسطوره بهواسطۀ ویژگیهای آب و هوایی فلات ایران امری منطقی است. اسطورۀ بارانسازی «تیشتر» در اوستا و غالب متون فارسی میانه آمده است اما هیچ یک از این منابع اشارهای به دادستان دینی نکردهاند. در این مقاله، گزارش منوچهر جوان جم، مؤلف دادستان دینی، دربارة اسطورۀ باران و نقش «تیشتر» در ایجاد این پدیده بررسی شده است.
اسطوره,باران,ابر,تیشتر,اپوش
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_110.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_110_05d0cfc6605c099ff07f14d73b050dd5.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
سیبویه و سرآغاز دستورنویسی زبان عربی
39
50
FA
ژیلا
خانجانی
مربی دانشگاه پیامنور مرکز الیگودرز لرستان
jkhanjani@yahoo.com
در این مقاله، آرای سیبویه ـ دانشمند مسلمان و ایرانی ـ دربارۀ زبان و زبانشناسی بررسی شده است. این عالم بزرگ ایرانی، که از رهبران نحلۀ بصره نیز بود، در نحو زبان عربی به کمال رسید. کتاب او با عنوان الکتاب از معروفترین و معتبرترین کتابها در زمینۀ نحو است. الکتاب طرز توصیف دستور زبان عربی را تعیین و تثبیت کرد. تصویری که او از دستور زبان عربی رسمی و کتابتی ترسیم نمود بهذات همان است که امروزیان از آن زبان در ذهن دارند.
مکتب کوفه و بصره,اجزای سخن,رسایی,اِعراب,افعالشناختی,استعمال,الغا
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_111.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_111_dd4f0143251fef1300a8658f10a66080.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
آزوفا: رویکردی جدید در آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان
51
70
FA
احمد
صفاریمقدم
دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
as_moqaddam@yahoo.com
مقالة حاضر به بیست سال تجربة نگارنده در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در حوزة آموزش زبان و فرهنگ ایران به غیرفارسیزبانان پرداخته است. نگارنده مأموریتهای آموزشی خود در دانشگاههای بوسنی و کرة جنوبی را پایة تحقیقات مربوط قرار داده و، با بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی و عملکرد مثبت نهادهای متولی، به طرح مسائل و کاستیهای عمده پرداخته؛ آنگاه شکلگیری بخش آزوفا در سالهای اخیر و رویکرد جدید پژوهشگاه در این حوزه را مطرح ساخته است. براساس این رویکرد، اولاً لازم است که سطح آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان و فرزندان ایرانی دور از وطن، با تکیه بر روشهای نوین آموزشی و همکاری با نهادهای متولی، بهطور جدی ارتقا داده شود و، ثانیاً، ترویج جذابیتهای فرهنگی و تمدنی ایرانیان بهعنوان بخشی از میراث فرهنگ بشری هدف والاتر آموزش زبان تعریف شود.
: آموزش زبان فارسی,میراث فرهنگی ایران,نهادهای متولی,شیوههای آموزشی,جذابیتهای صوتیتصویری
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_112.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_112_ca9311410686f982ecda7156da832568.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2010
04
19
تحول - hu̯ ایرانی باستان در گویشهای ایرانی
71
86
FA
اسفندیار
طاهری
استادیار دانشگاه بوعلیسینای همدان
sepandarmad7@yahoo.com
خوشۀ همخوانی hu̯– ایرانی باستان در گویشهای ایرانی به شکلهای مختلفی تحول یافته است. در این مقاله، پس از شرح مختصر پیشینۀ تحول hu̯– ایرانی باستان در زبانهای ایرانی دورۀ باستان و ایرانی میانۀ غربی، چگونگی تحول آن در گویشهای نو شمال غربی و جنوب غربی بررسی شده است. hu̯– ایرانی باستان به پنج صورت تحول یافته و دو روند کلی را پیموده است: روند نخست: hu̯– > xw– > x– > h–، روند دوم: hu̯– > wh– >w– > f– . گویشهای شمال غربی روند یکسانی را نشان نمیدهند و، در آنها، هر دو روند تحول و هر پنج دگرگونی اصلی را میبینیم. اما در گویشهای جنوب غربی هماهنگی بیشتری دیده میشود و همۀ این گویشها روند نخست تحول را پیمودهاند. در پایان این مقاله، گویشهای ایرانی، بر اساس نوع تحول hu̯– ایرانی باستان در آنها، دسته بندی شدهاند.
گویشهای ایرانی,hu̯– ایرانی باستان,گویشهای شمال غربی,گویشهای جنوب غربی
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_113.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_113_363b3679442a459c63d771e457125b63.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
سبکشناسی وبلاگنویسی به زبان فارسی
87
98
FA
سیدمصطفی
عاصی
استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
s_m_assi@ihcs.ac.ir
مریم
مسگرخویی
دانشجوی دکتری زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
mbbm1362@yahoo.com
در این مقاله، ویژگیهای زبانی وبنوشتهای فارسی از جهت استفاده از سبک خاصی از زبان بررسی خواهد شد. در این بررسی نشان داده میشود که ادامة روند وبلاگنویسی و گسترش فزایندة آن، به خصوص در بین نسل جوان امروزی و نسلهای آتی، و استفاده از نوع خاصی از زبان در این وبلاگها ممکن است تأثیرات قابل توجهی در تغییر زبان فارسی، به خصوص نوشتار رسمی، خط زبان فارسی و، از سوی دیگر، جهانی کردن این زبان بگذارد. برای این منظور، نمونههایی تصادفی از بین هزاران وبلاگ فارسی جمعآوری شد و، پس از طبقهبندی موضوعی آنها، ویژگیهای زبانی سبک این وبلاگها از دیدگاه زبانشناختی بررسی شد. آنگاه این نتیجه به دست آمد که نوعی سبک زبانی نزدیک به فارسی گفتاری غیررسمی در این وبنوشتها به چشم میخورد که ویژگیهای منحصربهفردی دارد، اما برخی ویژگیهای نوشتار رسمی را نیز حفظ کرده است. در پایان، ویژگیهای زبانی این سبک بررسی و توصیف شده است.
سبک,سبکشناسی,جامعهشناسی زبان,سبکشناسی اجتماعی,وبنوشت
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_115.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_115_c69f51169b0be80b56dd824f87b9aa84.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
ستوش در متون فارسی میانه و آیینهای زرتشتی
99
105
FA
فرزانه
گشتاسب
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
f_goshtasb@yahoo.com
واژة آیینی «ستوش/ سدوش» به چند معنا در متون فارسی میانه به کار رفته است. در این مقاله معانی گوناگون این واژه بررسی شده است، به مراسمِ بازمانده از آیین ستوش اشاره و در پایانِ مقاله اشتقاقی نو برای واژة ستوش پیشنهاد شده است.
ستوش,سدوش,آیینهای پس از مرگ,پادافره سهشبه,هماگدین
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_116.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_116_f3d37a98c6841602ab9b779b0ab641e8.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
زبانشناخت
2099-8002
2383-0824
1
2
2011
03
21
ساختار تغذیه در اسطورة مشی و مشیانه براساس متون زبانهای باستانی ایران
107
120
FA
بهار
مختاریان
استادیار دانشگاه هنر اصفهان
bmoktarian@yahoo.com
در این مقاله، اسطورة ایرانی نخستین جفت انسان، مشی و مشیانه، بررسی و نقش تغذیه در این اسطوره در شکلگیری فرهنگ و ارزشگذاری مربوط به آن توضیح داده میشود. با مطابقة صورتهای مختلف، نشان میدهیم که صورت آرمانی تغذیه، در فرهنگ ایران پیش از اسلام، تغذیة گیاهی و صورت متقابل و اسفل آن تغذیة گوشتی است. واسطهای که میان این دو صورت متضاد در نظر گرفته شده است، تغذیه با شیر و تخممرغ است که نه غذایی گیاهیاند نه غذایی گوشتی. بررسی منطقی که این اسطوره در شکل دادن این روند بهکار میگیرد هدف مقاله است.
اسطوره,جفت آغازین,تغذیه,منطق
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_117.html
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_117_3880b216e316c1638d4a87f37d56caf9.pdf