TY - JOUR ID - 4393 TI - رویکرد معناشناسی شناختی به حرف اضافه «به» با تأکید بر شاهنامه فردوسی JO - زبان‌شناخت JA - LS LA - fa SN - 2099-8002 AU - علی نژاد, مریم AU - آرین‌پور, مهلا AD - استادیار پژوهشکده دانشنامه‌نگاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی AD - پژوهشگر پژوهشکده دانشنامه‌نگاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 10 IS - 1 SP - 81 EP - 97 KW - حرف اضافه «به» KW - مقوله شعاعی KW - شبکه معنایی KW - معنی‌شناسی شناختی KW - شاهنامه ‌فردوسی DO - 10.30465/ls.2019.4393 N2 - «به» یکی از پرکاربردترین حروف اضافه در زبان فارسی است که معانی گوناگونی دارد. پژوهش حاضر با استفاده از کاربرد این حرف در داستانی از شاهنامه فردوسی، به بررسی مقولات شعاعی حرف اضافه «به» از منظری شناختی می‌پردازد. پیکرة موردنیاز این پژوهش، از داستان‌ «بیژن و منیژه» شاهنامه (با 1312 بیت) استخراج شده است. اهداف اصلی این مطالعه، نشان‌دادن ساختار شعاعی شبکه معنایی حرف اضافه «به» و بررسی تغییرات معنایی ایجادشده در شبکه معنایی آن، به روش، توصیفی- تحلیلی است که به منظور نیل به این اهداف و تحلیل، از رویکرد چند‌معنایی سامان‌مند تایلر و ایوانز بهره‌گرفته شده است. نوع روش پیکره بنیاد است.یافته‌ها حاکی از آن است که در 631 بیت از کل ابیات این داستان، حرف اضافه «به» با بسامد 789 بار به کار رفته است که معانی مختلف آن در این ابیات، از حالتی نظام‌مند برخوردار بوده و در شبکة معنایی منسجمی در قالب ساختار شعاعی قرار گرفته‌اند. در شاهنامه، معنای سرنمونی این حرف اضافه در مفهوم «الصاق و اتصال» بیشترین بسامد وقوع را دارد. همچنین نتایج مؤید آن است که در داستان بیژن و منیژه، معانی گوناگون «به» در قالب ساختاری و شعاعی و در خوشه‌های معنایی «الصاق و اتصال»، «مخاطب قراردادن و ایجاد ارتباط»، «استعانت و واسطه»، «تعلیل» و «مصاحبت و همراهی»، حول محور معنای سرنمونی آن، یعنی «الصاق و اتصال» مورد استفاده قرار گرفته‌اند UR - https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_4393.html L1 - https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_4393_e0a805203d7b8ff81e7e8521253cc56d.pdf ER -