2024-03-28T20:17:38Z
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=630
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
تحلیل گفتمان پیکره-بنیاد ترانه های فارسی
محمد عارف
امیری
آتوسا
رستم بیک تفرشی1
یحیی
مدرسی
هدف مقالۀ حاضر تحلیل و مقایسۀ ترانه­های فارسی موسیقی پاپ است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و چارچوب تحلیل الگوی بیکر (2006) می­باشد که مبتنی بر تلفیق دو حیطۀ تحلیل گفتمان و زبان­شناسی پیکره­-بنیاد است. متغیرهای مستقل پژوهش ژانر ترانه، جنسیت ترانه­سرا و زمان ترانه و متغیرهای وابسته تفاوت­های واژگانی می­باشند. فرضیه­های پژوهش به این شرح هستند: ژانر ترانه تأثیر معناداری بر انتخاب­های واژگانی در ترانه­های فارسی دارد، جنسیت ترانه­سرا بر انتخاب­های واژگانی ترانه­های فارسی تأثیر معنی­داری دارد. تعلق ترانه به دوران پیش یا پس از انقلاب بر انتخاب­های واژگانی ترانه­های فارسی تأثیر معنی­داری دارد. جامعۀ آماری کلیه ترانه­های فارسی موسیقی پاپ در دو ژانر اجتماعی و عاشقانه است و حجم نمونه پیکره­ای متشکل از 1000 ترانه می باشد که با استفاده از نرمافزار تحلیل پیکرهای ورداسمیت و نیز نرم­افزار آماری SPSS تحلیل شده است. نتایج نشان میدهند که ترانههای عاشقانه و اجتماعی به لحاظ واژههای پربسامد، کلیدواژهها و باهمآییها تفاوت معناداری با یکدیگر دارند. جنسیت ترانه­سرا بر گزینش­های واژگانی تأثیر معناداری دارد. بررسی واژگانی ترانه­های پیش و پس از انقلاب حکایت از معناداری تأثیر متغیر زمان ترانه بر واژه­های دو پیکره دارد. بنابراین هر سه فرضیه تأیید می­شود.
تحلیل گفتمان
ترانه
کلیدواژه
باهمآیی
پیکرهبنیاد
2017
12
22
1
25
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3259_5a124d5a6b88ec2e0d806eaf4dddceb6.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
معرفی دستگاه عددنویسی پهلوی و رهیافتی موثر به حساب اعداد پهلوی
مهدی
جعفری مته کلائی (آریا بزرگمهر)
فرزانه
گشتاسب
اعداد پهلوی برپایۀ حروف الفبای پهلوی نوشته میشوند و از یک دستگاه عددنویسی توانمند و درخور توجه برخوردارند، با آنکه در این عددنویسی نمادی برای صفر نداریم و در نگاه نخست، ناموضعی به نظر میرسد ولی شیوۀ نگارش آنها به گونه ای است که به سادگی می توان جایگاه یا مرتبۀ هر عدد را روشن ساخت. رویکرد ما به حساب این اعداد نشان میدهد، در جمع این اعداد نیازمند الگوریتم ویژهای نیستیم، همچنین شمار حاصل ضربهایی که یک کودک ایران باستان میبایست از برمیبوده در مقایسه با دیگر دستگاههای عددنویسی کهن بسیار کمتر است. افزون بر همۀ این ها برخی از اعداد بزرگ (بزرگتر از ده هزار) بیش از یک نمایش دارند و این خود توانمندی این دستگاه عدد نویسی را نشان می دهد.
اعداد پهلوی
الفبای فارسی میانه
متون پهلوی
حساب اعداد
دستگاه عددنویسی
2017
12
22
27
53
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3262_a071d8cf3385b89918819a7152bef584.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
تاثیر اوضاع اجتماعی دوران ساسانی بر شکل گیری اندرزهای دینی
نسرین
اصلانی
زهره
زرشناس
اردشیر بابکان پایه گذار سلسله ساسانی، به جای حکومت ملوک الطوایفی اشکانی، حکومتی را در ایران بنا نهاد که تمرکز در حکومت، وحدتِ تمام بخش­های ایران و برقراری دین زردشتی به عنوان کیش رسمی ایرانیان را با خود به­همراه داشت. در پژوهش حاضر کوشیده شده است پس از بررسی ساختار جامعه ساسانی از لحاظ اجتماعی و مذهبی، ادبیات و اندرزهای آن دوره مورد مطالعه قرار گیرد و با ذکر نمونه­، محتوای اندرزهای دینی و حکمت عملی و تجربی فارسی میانه عهد ساسانی بررسی شده و به ارتباط و تاثیر اوضاع اجتماعی پادشاهان ساسانی و موبدان بر نوع و محتوای اندرزها پرداخته شود. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه­ای- اسنادی است و حجم نمونه، تمام اندرز های زبان پهلوی ساسانی را شامل می­شود که چند نمونه از آن­ ها برگزیده و سپس ترجمه شده­اند. هدف از نگارش این مقاله اثبات تاثیر جامعه دین محور ساسانی بر نوع اندرزهای این دوره است.
جامعه ساسانی
دین محوری
متنهای اندرزی
اندرزهای دینی
اندرزهای حکمت عملی و تجربی
2017
12
22
55
77
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3284_4f9f66e99fdf7cca9c688f8b8df62263.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
مطالعه بایدها و نبایدهای آئین بودا در سرودی به زبان ختنی
سارا
روحانی
مهشید
میر فخرایی
زبان ختنی در شمار زبان­های ایرانی میانه شرقی جای می­گیرد و در مقایسه با زبان­های دیگر کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه و بررسی متون ختنی در شناخت آداب و رسوم، فرهنگ و باورهای مردم سرزمین ختن کمک شایانی می­کند و از این طریق می­توان به مشترکات فرهنگی بیشتری میان فرهنگ ایران و هند باستان پی برد. در این راستا بررسی متون ختنی از جمله کتاب زَمبَستَه که سرشار از تفسیرها و مفاهیم رایج آئین بودایی و شامل آموزه­هایی از مکتب­­ مهم این آئین یعنی مهایانه است، ضروری می­نماید. فصل دوازدهم این کتاب فصلی آموزه­ای است و به سَموَرَ (= خویشتن­داری اخلاقی) که اولین گام در راه رسیدن به رستگاری است، اختصاص دارد و به گناهانی اشاره می­کند که سبب از بین رفتن سَموَرَ می­شوند. این گناهان به دو گروه گناهان بزرگ و کوچک تقسیم می­شوند که هریک خود شامل گناهان متعددی است. دوری از این خطاها سبب می­شود تا شخص شایستگی­های خود را افزایش داده و به نیروانه نائل گردد که هدف و نتیجه این آموزش­هاست. پژوهش حاضر به بررسی باید­ها و نباید­های آئین بودا بنابر فصل دوازدهم کتاب ختنی زَمبَستَه پرداخته است.
زبانهای ایرانی میانه شرقی
زبان ختنی
کتاب زَمبَستَه
آئین بودا
بایدها و نبایدهای آئین بودا
2017
12
22
79
101
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3285_adc66eac353b1ce7dcb8fc38bc9e28cd.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
بررسی طرحوارههای تصوری در ضربالمثلهای گویش تالشی در چارچوب معنیشناسی شناختی
شهین
شیخ سنگ تجن
تجربیات انسان از جهان خارج ساختهایی مفهومی در ذهن پدید میآورد که به زبان منتقل میشود. این ساختها به عقیدۀ جانسون(1987) طرحوارههای تصوری(image schemas) نامیده میشوند. طرحوارههای تصوری سطح اولیهتری از ساخت شناختی زیربنای استعاره را تشکیل میدهند و امکان ارتباط میان تجربیات فیزیکی انسان را با حوزههای شناختی پیچیدهتری نظیر زبان فراهم میآورند. این طرحوارهها به سه دسته طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی قابل تقسیمند. از آنجایی که زبان رسمی و مکتوب کشورمان فارسی معیار است و اکثر گویشها دارای آثار مکتوب نیستند و در معرض نابودی قرار دارند و با توجه به قدمت گویش تالشی و نیز شباهت زیاد آن با زبان فارسی باستان در این پژوهش به بررسی معناشناختی طرحوارههای تصوری بر اساس دیدگاه جانسون پرداختهایم و بسامد آنها را در ضرب المثلهای تالشی بررسی کردهایم. روش تحقیق تحلیلی توصیفی است و دادهها به صورت اسنادی با بررسی طرحوارهها در آثار مکتوب قصهها و مثلهای تالشی گردآوری شده است. همچنین به منظور پیشگیری از برخی ابهامات، بخش عمده دادهها به صورت میدانی از طریق مصاحبه حضوری با گویشوران تالشی به ویژه افراد کهنسال و بیسواد جمعآوری شده است. نتیجه تحقیق نشان داده است که طرح وارۀ حجمی بیشترین درصد را در ضرب المثلهای تالشی داشته است.
معنیشناسی شناختی
طرحواره حجمی
طرحواره حرکتی
طرحواره قدرتی
ضربالمثل
گویش تالشی
2017
12
22
103
113
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3286_563ae75a57e25d3082774ac2ae1313f7.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
حذف همخوان پایانی در گفتار فارسیزبانان در مناطق تهران و شهرری: رویکردی اجتماعی ـ زبانی براساس نظریه بازیل برنشتاین
اسمعیل علی
سلیمی
الهه
واثق
معلاه
واثق
زبان پدیدهای است اجتماعی و هر زبان گوناگونیها و تنوعاتی گسترده دارد که به سبکها و گونههای اجتماعی متفاوت اشاره دارند. پژوهش حاضر به مقدار حذف همخوان پایانی کلمات در بین دانشآموزان دختر و پسر مقطع اول ابتدایی شهرری و نیز شهر تهران پرداخته و در واقع گونه زبانی دانشآموزان دو طبقه اجتماعی پایین و بالای شهر را بررسی کرده است. در این شاخص برای تعیین طبقه اجتماعی از عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و عواملی مانند محل سکونت، تحصیلات و شغل والدین استفاده شده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در یک جامعة آماری شامل 200 دانشآموز دختر و پسر از دو منطقه جنوب و شمال شهر تهران انجام شده است. در این پژوهش، متغیرهای مستقل طبقه اجتماعی و جنسیتاند و متغیر وابسته متغیر زبانی است و تمام مباحث برپایه نظریه بازیل برنشتاین است. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامهای 60 سئوالی گردآوری و با استفاده از آزمون لون (Leven )، t و آمار توصیفی تحلیل کمّی و کیفی شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن هستند که در تمام موارد حذفهای پایانی دانشآموزان مناطق پایین شهر بیش از دانشآموزان مناطق بالای شهر بوده و بهطور کلی پسران(هر دو منطقه) بیش از دختران(هر دو منطقه) عمل حذف را انجام میدهند.
حذف همخوان پایانی
طبقه اجتماعی
جنسیت
تحصیلات
محل سکونت
سن
2017
12
22
115
135
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3287_dd7b35716dec764b670fb0d939e5a578.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
فراگیری استعارههای حرکتی زمان در کودکان فارسی زبان
بهاره
منصوری
شهین
نعمتزاده
آزیتا
افراشی
هدف این پژوهش، بررسی فراگیری استعارههای حرکتی زمان و تعیین سن درک هر یک از انواع استعارههای حرکتی زمان در کودکان فارسیزبان است. این مطالعه توانایی درک چهار نوع استعاره حرکتی زمان را در کودکان ارزیابی میکند. آزمون درک استعارهها در 121 کودک در گروههای سنی 3، 4، 5، 6 و 7 سال و 46 فرد بزرگسال به عنوان گروه گواه انجام شده است. تحلیل آماری یافتههای مطالعه نشان میدهد کودکان انواع استعارههای حرکتی زمان را در سنین متفاوتی فرامیگیرند. همچنین دو عامل در تعیین میزان دشواری درک استعارههای حرکتی زمان در کودکان موثر هستند. نخستین عامل، تعداد موضوعات در مسیر حرکت حوزه مبدأ است. هر چقدر استعاره از موضوعات بیشتری برخوردار باشد، برای کودکان پیچیدهتر بوده و در سنین بالاتری درک میشود. این مسأله را میتوان به رشد تواناییهای شناختی کودکان با افزایش سن نسبت داد. عامل دوم در تعیین میزان دشواری استعارهها، نوع موضوع در حال حرکت در حوزه مبدأ است. درصورت یکسانبودن تعداد موضوعات، استعارههایی که شامل حرکت خود فرد باشند، زودتر از استعارههایی درک میشوند که از نگاشت حرکت رویدادها ایجاد شدهاند. این عامل را میتوان براساس نظریه بدنمندی تببین کرد.
زبانشناسی شناختی
نظریه استعارههای مفهومی
فراگیری زبان کودک
استعاره حرکتی زمان
بدنمندی
2017
12
22
137
162
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3288_bd9c5c0bc5c9e4dc7587d5e3fda56843.pdf
زبانشناخت
2099-8002
2099-8002
1396
8
16
تجلی ایزدان زردشتی بر سکههای کوشانی
سیروس
نصراله زاده
نجمه
مهدی
شاهنشاهی کوشانیان یکی از شاهنشاهی­های بزرگ جهان باستان بود که از اوایل سده اول تا میانه سده چهارم میلادی بخش­های مهمی از آسیای­مرکزی و شمال هند را تحت سلطه خود داشت. این شاهنشاهی، به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرارگرفتن در حاشیه حکومت­های قدرتمند سیاسی و سنت­های بزرگ دینی، محیطی چندفرهنگی را تشکیل داده و بدین ترتیب زادگاه پیدایش و شکوفایی آثار هنری برجسته و متنوعی شد که خود، مجموعه­ای از عناصر دینی، هنری و فرهنگی تمدن­های پیرامون بودند. در این میان سهم عمده­ای از این عناصر را باید مربوط به سنت­ها و باورهای ایرانی دانست که به بهترین شکل بر سکه­ها، که خود از مهم­ترین انواع هنر کوشانی هستند، نمود یافته­اند. بر این سکه­ها شمایل گروه پرشماری از ایزدان مورد پرستش کوشانیان تصویر گشته و به همراه نام بلخی آن­ها معرفی شده است. اسامی اغلب این ایزدان را در منابع زردشتی می­یابیم و شمایل بسیاری از آنان را نیز، علی­رغم شکل­گیری­شان بر اساس شمایل ایزدان یونانی­رومی و نفوذ عناصر هندی در آن­ها، می­توان در تناسب با توصیفات منابع زردشتی از آنان دانست. بنابراین سکه­های کوشانی، به عنوان گنجینه­ای باارزش و بی­نظیر از نام و تصویر ایزدان زردشتی، جایگاهی والا در مطالعات ایرانی و به ویژه شناخت دین زردشتی در شرق ایران دارد که خود با توجه به ناچیز بودن منابع تصویری در غرب ایران و کمبود منابع اطلاعاتی از شرق ایران اهمیتی دو چندان می­یابد، به گونه­ای که شناخت شمایل بسیاری از ایزدان زردشتی بدون وجود آن­ها هرگز میسر نیست.
شاهنشاهی کوشانیان
سکههای کوشانی
ایزدان کوشانی
شمایلنگاری
ایزدان زردشتی
2017
12
22
163
190
https://languagestudy.ihcs.ac.ir/article_3289_a5f5dd32594801320eae46b2cc30871a.pdf