چکیده

گِل مُهرها یا بستر و زمینه گلی اثرهای برگرفته از مُهرها از دوران پیش از تاریخ تا سده های نخست دوران اسلامی همواره از اسناد بسیار مهم باستان شناختی بشمار می‌آیند، و با اینکه بستر نابودی آنها فراهم است، وانگهی همان اندازه که از آنها بر جای مانده است در بازشناسی زندگی مادی و معنوی مردمان آن روزگاران بسیار کلیدی و کارگشایند. گِل مُهرها یکی از مهم ترین آثار باستانی برجای مانده روزگار پُربار فرهنگی- تاریخی ساسانیان هستند. این یافته‌ها از ارزنده‌ترین منابع باستان شناختی و پژوهش‌های میان رشته‌ای با رشته‌های تاریخ، تاریخ هنر، تاریخ خط و نوشتار، و شناخت جغرافیای دیوانسالاری، نام‌های بزرگان و جایگاه‌های آنان است. گِل مُهرها هم در امور دیوانسالاری، هم در امور کشوری و لشکری، داد و ستد کالاها و بازرگانی بکار می‌رفته‌اند. هدف این پژوهش بررسی و خوانش نبشته‌های پارسیگ(پهلوی ساسانی) برجای مانده بر گل‌مهرها و نیز واکاوی نگاره‌های این گِل مُهرها است. روش گردآوری مطالب برای نوشتن این مقاله میدانی- کتابخانه‌ای است، و خوانش نبشته‌ها از سوی نویسندگان این مقاله انجام پذیرفته است. گفتنی‌ست که همه این گِل مُهرها از یک مجموعه شخصی است، و شوربختانه بدون شناسنامه محل کشف است، از این روی نمی‌توان گاهشماری دقیقی بر روی آن‌ها انجام داد.