• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28)

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28)

    نویسنده

    • علیرضا بلند‌اقبال

    دکتری رشتۀ فرهنگ و زبان‌های باستانی، پژوهشگاه علوم انسانی

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

.
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

در این مقاله دو اصطلاح فنّی در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم بررسی می‌شود. ابتدا قرائت رایج واژۀ ائفقثجظ (فصل 34: بند 28) به صورتnisārīk/nisārīg  نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (1955: 345) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضّلی (1993: 120) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg  واژه‌ای تک‌بَسامَد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می‌توان آن را به‌صورت اخقثجظ (wahārīg: بهاری) تصحیح و به ‌همراه واژۀ paymānīg به صورت اندازۀ میانگین/ اعتدالی بهاری ترجمه کرد. سپس، در جست‌و‌جوی تفسیری قانع‌کننده از مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (فصل 34: بند 25)، این عبارت با عبارات مشابه موجود در مدارک باستانی نجومی و کیهان‌شناسی به زبان‌های اَکَّدی (متن‌های موسوم به اسطرلاب‌ها و الواح میخی مُل‌آپین)، سنسکریت (براهمنه‌ها) و لاتین (خطابه در باب خورشید توانا از یولیانوس، امپراتور مهرپرست روم)، مقایسه و عبارت یادشده به عنوان اصطلاحی فنّی معرفی شده است که به الگوی مشهور «تقسیم‌بندی سه‌بخشی آسمان (به نواحی جنوبی، میانی و شمالی)» در کیهان‌شناسی مشرق‌زمین باستان اشاره دارد.

کلیدواژه‌ها

  • گزیده‌های زادِسپَرَم
  • فارسی میانه
  • الواح مُل‌آپین
  • اسطرلاب‌های آشوری
  • براهمنه‌ها
  • کیهان‌شناسی
  • ستاره‌شناسی
  • XML
  • اصل مقاله 1.28 M
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
ابوالقاسمی، محسن (1385). راهنمای زبان‌های باستانی ایران، ج 1، تهران: سمت.
بهار، مهرداد (مترجم) (1385). بُندَهِشن، تهران: توس.
پاکزاد، فضل‌اللّه (1384). بُندَهِشن، ج 1: متن انتقادی، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: سخن.
راشدمحصّل، محمدتقی (مترجم) (1385). وزیدگی‌های زادسپرم، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کراپ، ای. سی. (1383). ستاره‌شناسی تمدن‌های کهن (پژواک آسمان باستان)، ترجمة یاسمین نیک‌سرشت، شیراز: نوید.
معین، محمد (1378). فرهنگ فارسی، ج 2، تهران: امیرکبیر.
مکنزی، دیوید نیل (1383). فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمۀ مهشید میرفخرایی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نیدهام، ژوزف (1383). تاریخ تحول دانش ریاضیات و نجوم در چین، تلخیص: کالین ا. رُنان، ترجمۀ پرویز شهریاری و همایون صنعتی‌زاده، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
واکر، کریستوفر (1384). «نجوم و احکام نجوم در بین‌النهرین»، در علم در ایران و شرق باستان، ترجمه و تحشیۀ همایون صنعتی‌زاده، تهران: نشر قطره.
واندر وردن، بارتل ل. (1386). پیدایش دانش نجوم، ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
 
Anklesaria, B. T. (1964). Vichitakiha-i Zaatsparam, Bombay.
Bartholomae, Christian (1904). Altiranisches wörterbuch, Strassburg: Karl J. Trübner.
Durkin-Meisterernst, Desmond (2004). Dictionary of Anichaean Middle Persian and Parthian, Turnhout (Belgium): Brepols Publishers.
Gignoux, Ph. and A. Tafazzoli (1993). Antologie de Zādspram, Paris: Cahier.
Gonda, Jan (1966). Loka: World and heaven in the Veda, Amsterdam: North-Holland Publishing.
Hartner, W. (1985). “Old Iranian Calendars”, In Ilya Gershevitch (ed.), The Cambridge History of Iran, Vol. II (The Median and Achaemenian period), Cambridge: Cambridge university press.
Henning, W. H. (1942). “An Astronomical chapter of the Bundahishn”, JRAS, No. 3.
Keith, Arthur Brriedale (1920). Rigveda Brahmaṇas, The Aitarya and Kauṣītaki Brahmaṇas of The Rigveda, Massachusetts: Harvard University press.
Keith, Arthur Brriedale (1922). “The period of The Later Saṃhitās, The Brahmaṇas, The Ārṇyakas and The Upanishads”, The Cambridge history of India, Vol. I, edited by Edward James Rapson, Cambridge: Cambridge university press.
Kirfel, W. (1920). Die Kosmographie der Inde nach den Quellen dargestellt, Leipzig und Bonn: Dümmler.
Klaus, K. (1986). Die altindische Kosmologie, Nach den Brāhmaṇas dargestellt, Bonn.
Macdonell, A. A. (1897). “Vedic Mythology”, In G. Bühler (ed.). Grundriss Der Indo-Arischen Philologie und Altertumskunde (Encyclopedia of Indo-Aryan research), III. Band, 1. Heft A. Strassburg: Karl J. Trübner.
MacKenzie, D. N. (1964). Zoroastrian Astrology in the Bundahišn, BSOAS, vol. XXVII, III.
MacKenzie, D. N. (1986). A Concise Pahlavi Dictionary, Oxford: Oxford University Press.
Nyberg, Henrik Samuel (1974). A Manual of Pahlavi, Vol. II (Ideograms, Glossary, Abbreviations, Grammatical survey, Corrigenda to part I), Wiesbaden: Otto Harrasowitz.
West, E. W. )1885(. “Pahlavi Texts, Shayest Na-Shayest” (Proper and Improper), The Sacred Books of the East, Vol. V, edited by Max Muller, Oxford University Press
Zaehner, R. C. (1955). Zurvan, a Zoroastrian Dilemma, Oxford: Oxford University Press.
    • تعداد مشاهده مقاله: 1,589
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,080
زبان‌شناخت
دوره 5، شماره 9 - شماره پیاپی 9
خرداد 1393
صفحه 55-80
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 1.28 M
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 12 فروردین 1393
  • تاریخ بازنگری: 30 اردیبهشت 1393
  • تاریخ پذیرش: 14 خرداد 1393
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 1,589
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,080

APA

بلند‌اقبال, علیرضا . (1393). دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28). زبان‌شناخت, 5(9), 55-80. doi: .

MLA

بلند‌اقبال, علیرضا . "دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28)", زبان‌شناخت, 5, 9, 1393, 55-80. doi: .

HARVARD

بلند‌اقبال, علیرضا. (1393). 'دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28)', زبان‌شناخت, 5(9), pp. 55-80. doi: .

CHICAGO

علیرضا بلند‌اقبال, "دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28)," زبان‌شناخت, 5 9 (1393): 55-80, doi: .

VANCOUVER

بلند‌اقبال, علیرضا. دو اصطلاح ستاره‌شناسی و کیهان‌‌شناسی باستان در گزیده‌های زادِسپَرَم قرائت واژۀ مبهم ائفقثجظ در عبارت ائفقثجظ ل‌تسوظ‌ا و بررسی مفهوم عبارت “se kanārag ī gēhān” (سه کنارۀ گیهان) در متن پهلوی گزیده‌های زادِسپَرَم (فصل 34: بندهای 25 و 28). زبان‌شناخت, 1393; 5(9): 55-80. doi: .

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب