• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی

    نویسندگان

    • شادی داوری 1
    • مهرداد نغزگوی کهن 2

    1 مدرس دانشکده پیراپزشکی

    2 هیأت علمی گروه زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

.
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

با آن­که مفهوم زمان آینده مفهوم جدیدی در حوزه­ی شناخت بشر نیست،  اما رمزگذاری مستقل آن در بسیاری از زبان­های دنیا پدیده­ای متأخر است. بررسی رده­شناختی بازنمایی این مفهوم حاکی از این حقیقت است که ابزارهای واژگانی بیان  «طلب» و «اراده» به صورت بالقوه، توانایی رمزگذاری رویدادهای زمان آینده را دارند. این مهم از آنجا ناشی می­شود که طبیعت مفهوم طلب و اراده، وقوع گزاره را در زمانی فرا روی زمان گفتار رقم می­زند. در این مختصر بر آنیم تا در چارچوب دستوری­شدگی، به کاوش در سیر تحول فعل «خواستن» ازفعلی واژگانی به فعل معین وجهی با معنای «اراده» و سپس به فعلی معین با معنای دستوری زمان «آینده» بپردازیم. داده­های این پژوهش، حاکی از آن است که «خاص­شدگیِ» کاربرد فعل «خواستن» در بیان حتمیت وقوع رویداد در «آینده­­ی برنامه­ریزی شده»، پیدایش نشانه­ی تحلیلی مستقل زمان «آینده» را در فارسی امروز به ارمغان آورده­است. این درحالی است که در قرون اولیه­ی هجری فعل «خواستن»، به طور هم­زمان و با یک صورت زبانی بازنمایی هردو مفهوم وجهیت اراده و زمان آینده را بر عهده داشته­است. از این­رو می­توان گفت که در مسیر معین­شدگیِ فعل «خواستن» به عنوان نشانه­ی آینده، رخداد تغییری مفهومی از وجهیت «اراده» به زمان «آینده» قابل مشاهده است. 

کلیدواژه‌ها

  • زمان آینده
  • وجهیت اراده
  • معین‌شدگی
  • خاص‌شدگی
  • XML
  • اصل مقاله 473.33 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
آسانا، جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب (1371). متون پهلوی. گزارش سعید عریان. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
ابوالقاسمی، محسن(1388). راهنمای زبان­های باستانی ایران (جلد دوم). تهران: سمت.
ارجانی، فرامرز بن خداداد بن عبدالله­الکاتب  (1347). سمک عیار(جلد اول). با مقدمه و تصحیح پرویز ناتل خانلری. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
اشمیت، رودیگر (1382). راهنمای زبان­های ایرانی (جلد اول). ترجمه­ی فارسی زیر نظر حسن رضایی باغ بیدی. تهران: ققنوس.
بهار، مهرداد (1380). بندهش. تهران: توس.
پزشکزاد، ایرج (1338). بوبول. تهران: نیل.
تفضلی، احمد (1378). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن.
خباز، مجید(1376). مواردی از دستوری­شدن و واژگانی شدن در زبان فارسی. پایان نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
داوری، شادی (1392) . معین شدگی در فارسی.  رساله­ی دکتری زبانشناسی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
داوری، شادی (1393). نمود تکمیلی در زبان فارسی. مجله­ی پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی. سال چهارم، شماره 7.
داوری، شادی و مهرداد نغزگوی کهن (1391). دستوری­شدگی افعال ارتقایی در زبان فارسی. مجموعه مقالات هشتمین همایش زبان­شناسی ایران.  به کوشش: محمد دبیر مقدم. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
راسخ مهند، محمد (1388). گفتارهایی در نحو. تهران: مرکز.
سبزواری، مهدی(1382). بررسی پیدایش و تحول افعال کمکی فارسی نوین در چارچوب دستوری شدن. پایان نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
شهری، جعفر(1357). شکرتلخ. تهران: امیرکبیر.
طرسوسی، ابوطاهر محمدبن حسن بن علی بن موسی (1356). دارابنامه طوسی. به کوشش ذبیح­الله صفا. بنگاه تهران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
عبداللهی، اصغر (1392). عشق به مرغ ماهی­خوار. مجله­ی داستان.ش 30.
غلامعلی­زاده، خسرو (1380). ساخت زبان فارسی. تهران: احیاء کتاب.
کشاورز، کریم(1388). هزارسال نثر پارسی (جلد اول). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کنت، رونالد (1384). فارسی باستان: دستور زبان، متون، واژه نامه. ترجمه سعید عریان. تهران: پژوهشکده زبان و گویش، سازمان میراث فرهنگی.
مزداپور، کتایون (1369). شایست ناشایست (آوانویسی و ترجمه). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مشکوه­الدینی، مهدی (1387). دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی. تهران: سمت.
نظامی عروضی سمرقندی (1333). چهارمقاله. به کوشش محمدمعین. تهران: زوار.
مدرس صادقی، جعفر (1392). زنده­ی بیدار. مجله­ی داستان.ش 29.
مرشد زاده، نفیسه (1392 الف). پیش از پاییز. مجله­ی داستان. ش27.
مرشد زاده، نفیسه (1392 ب). خداحافظی با کوچک دوست داشتنی. مجله­ی داستان. ش 30.
مولایی، چنگیز (1387). راهنمای زبان فارسی باستان. تهران: مهرنامگ.
منشی، نصرالله بن محمد بن عبدالحمید (1343). کلیله و دمنه. به کوشش مجتبی مینوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نغزگوی کهن، مهرداد (1387الف). دستوری­شدگی و دستوری­ زدایی، فرایندهایی مستقل و موازی.زبان و زبان­شناسی،8،1-13.
نغزگوی کهن، مهرداد (1387 ب). بررسی فرآیند دستوری­شدگی در فارسی جدید. دستور(ویژه­نامه­ی نامه­ی فرهنگستان)،پیاپی 4، صص 3-24.
نغزگوی کهن، مهرداد (1389الف). چگونگی شناسایی موارد دستوری­شدگی.  مجله­ی پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی، ش2: صص149-165.
نغزگوی کهن، مهرداد (1389 ب) . افعال معین و نمایش نمود در زبان فارسی.  ادب پژوهی، فصلنامه­ی تخصصی زبان و ادبیات فارسی، سال چهارم، ش14:صص 93-110.
نغزگوی کهن، مهرداد (1390).  دستوری­شدگی افعال حرکتی در زبان فارسی.  مجموعه مقالات ششمین همایش بین­المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی. به کوشش دکتر قدسیه رضوانیان. 647-654. تهران: خانه­ی کتاب.
نغزگوی کهن، مهرداد و شادی داوری (1391الف). شبه­وند شدگی. نشریه­ی پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی. سال اول، شماره 1، 65-85.
نغزگوی کهن، مهرداد و شادی داوری (1391ب). همکرد شدگی. مجله­ی دستور، ویژه­نامه­ی نامه­ی فرهنگستان. شماره 8، 227-244.
نغزگوی کهن،مهرداد ( 1392). تغییرات نقشی «ﺑ-» در فارسی نو از منظر دستوری­شدگی.  مجموعه مقالات نخستین هم­اندیشی واژه­بست­ها در زبان­های ایرانی. به کوشش محمد راسخ مهند. انجمن زبان­شناسی ایران. تهران: نویسه­ی پارسی.
نوایی، عبدالحسین (1389). متون تاریخی به زبان فارسی. تهران، سمت.
وحیدیان کامیار،تقی و غلامرضا عمرانی (1390). دستور زبان فارسی(1). تهران: سمت.
هدایت، صادق(1331). بوف کور. تهران: امیرکبیر.
یاحقی، محمدجعفر (1364). ترجمه قرآن نسخه مورخ 556ﻫ. مؤسسه فرهنگی شهید محمد رواقی.
ابوالفتوح رازی (1369). روض­الجنان و روح­الجنان فی تفسیرالقرآن (مشهور به تفسیر ابوالفتوح رازی).  به کوشش محمدجعفر یاحقی و محمدجواد ناصح.  مشهد:. بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی.
 Bhat, D.N.S.(1999).The Prominence of Tense, Aspect and Mood. John Benjamins, Amsterdam.
Binnik, R. I. (1991). Time and the Verb: A Guide to Tense and Aspect. New York: Oxford University Press.
Bolinger, Dwight (1980). Wanna and the gradience of auxiliaries. In G. Brettschneider & C. Lehman (eds,) 1980:292-99.
Bybee, Joan L and Willaim Pagliuca (1987). The evolution of future meaning. In Ramat, Carruba, and Bernini. 1987: 109-22.
 Bybee, Joan L., William Pagliuca & Revere D. Perkins (1991). Back to Future. In Traugott and Heine. 1991,2:17-58.
Bybee, Joan L., William Pagliuca & Revere D. Perkins (1994). The Evolution of Grammar: tense, aspect and modality in the languages of the worl. Chicago: The University of Chicago Press.
Comrie,B. (1976). Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.
Comrie, B. (1985). Tense. Cambridge: Cambridge University Press.
Davari, Shadi and Mehrdad  Naghzguy Kohan (2013a). Subjectification in Persian. ICIL5. Bamberg: Germany. http://bamling-research.de/index.html
Davari, Shadi and Mehrdad Naghzguy Kohan (2013b). Grammaticalization of Progressive Aspect in Persian. The workshop on the Grammaticalization of Tense, Aspect, Mood and Modality from a Functional Perspective.Netherland:Amsterdam. http;//aclc.uva.nl/conferences/tam-grammaticalization/tam-html.
Diewald,Gabriele  and  Ilse Wischer (2013). Markers of Futurity in Old High German and Old English: A Corpus-Based Study. In: Comparative Studies in Early Germanic Languages. 195-216.
 
Geeraerts, Dirk (2006).“Introduction: A Rough Guide to Cognitive Linguistics.” Pages1-28
In Cognitive Linguistics: Basic Readings. Edited by Dirk Geeraerts. Cognitive Linguistics Research. Berlin: Mouton de Gruyter.
 
 Haegeman, Liliane( 1989). Be going to and will: A pragmatic account. Journal of Linguistics 25:291-317
 
Harris, Alice C., and Lyle Campbell (1995). Historical Syntax in Cross-Linguistic Perspective.Cambridge Studies in Linguistics 74. Cambridge: Cambridge University Press.
Haspelmath, Martin (1993). A Grammar of Lezgian. Berlin: Mouton de Gruyter.
Heine,Bernd, Ulrike Claudi,& Friederike Hunnemeyer (1991). Grammaticalization: a conceptual framework. Chicago: University of Chicago Press.
Heine,Bernd(1993). Auxiliaries: Cognitive forces & Grammaticalization. Oxford: Oxford University Press.
Heine, Bernd & Tania Kuteva (2002). World Lexicon of Grammaticalization. Cambridge: Cambridge University Press.
Hopper, Paul (1991). On some properties of grammaticalization. In Traugott and Heine. 1991,1:17-35.
 
Hopper, Paul J., and Elisabeth C. Traugott (2008). Grammaticalization. Second edition. Cambridge: CambridgeUniversity Press.
 
Kuteva, Tania (1991). "The auxiliarization constraint and reference". Unpublished paper.
Kuteva, Tania (2001). Auxiliation. New York: Oxford University Press.
Koschemieder, E. (1996). Les rapports temporels fondamentaux et leur expression linguistique. Paris: Presses Universitaires du Septentrion (French, translation from German).
 
Kövecses, Zoltán(2010). Metaphor: A Practical Introduction. 2d ed. Oxford: Oxford University
Press.
Mahmoodi-Bakhtiari, Behrooz (2002). Tense in Persian. Munchen: Lincom.
Mc Arthur,R.P.( 1974). Factuality and Modality in the future tense. Noûs, 8:283-288.
 
Myhill, John( 1992). Typological discourse analysis: quantitative approaches to
the study of linguistic function. Oxford and Cambridge, MA: Blackwell.
Narrog, Heiko (2009). Modality in Japanese. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
 
 Rudzka-Ostyn, Brygida (1988). Semantic Extensions Into the Domain of Verbal Communication. Pages 507–53 in Topics in Cognitive Linguistics. Edited by Brygid RudzkaOstyn.Current Issues in Linguistic Theory 50. Amsterdam: Benjamins.
 
Traugott, Elizabeth (2010). (Inter)subjectivity and (inter)subjectification: A reassessment. Subjectification, Intersubjectification and grammaticalization,Kristin Davidse, Lieve van delanotte, and Hubert Cuyckens(eds.), 29-74, Berlin: Mouton de Gruyter.
Traugott, Elizabeth & Trousdale, Graeme (2013). Constructionalization and Constructional Changes.Oxford: Oxford University Press.
 
 
    • تعداد مشاهده مقاله: 1,033
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,127
زبان‌شناخت
دوره 7، شماره 13
اردیبهشت 1395
صفحه 59-87
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 473.33 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1395
  • تاریخ بازنگری: 05 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 27 تیر 1395
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 1,033
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,127

APA

داوری, شادی و نغزگوی کهن, مهرداد . (1395). از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی. زبان‌شناخت, 7(13), 59-87. doi: .

MLA

داوری, شادی , و نغزگوی کهن, مهرداد . "از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی", زبان‌شناخت, 7, 13, 1395, 59-87. doi: .

HARVARD

داوری, شادی, نغزگوی کهن, مهرداد. (1395). 'از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی', زبان‌شناخت, 7(13), pp. 59-87. doi: .

CHICAGO

شادی داوری و مهرداد نغزگوی کهن, "از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی," زبان‌شناخت, 7 13 (1395): 59-87, doi: .

VANCOUVER

داوری, شادی, نغزگوی کهن, مهرداد. از اراده تا آینده : دستوری‌شدگی «زمان آینده» در فارسی. زبان‌شناخت, 1395; 7(13): 59-87. doi: .

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب