• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن

    نویسنده

    • محسن نظری فارسانی

    دانشجوی دکتری رشته زبانهای باستانی دانشگاه تهران

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

چکیده
املای وخدغجبه‌ عنوان نام یک دیو در بندی از کتاب هشتم دینکرد آمده است. این واژه در رسالۀ گزیده‌های زادسپرم نیز در هنگام بیان یک صحنۀ آخرالزّمانی ذکر شده است. در هر دو بار کاربرد آن، ایزد «اهلشونگ» هماورد این دیو ناشناخته است. در متون اوستایی و پهلوی دیوی به‌عنوان هماورد این ایزدبانو یافت نشد. از این رو، این احتمال به یقین نزدیک‌تر شد که نام این ایزدبانو به اشتباه در این دو بند ذکر شده است. اکنون با یک معادلۀ دومجهولی روبرو هستیم؛ نه نام دیو معلوم است و نه نام ایزد ستیزگر با آن را می‌دانیم. تنها سرنخ این است که در آن صحنۀ آخرالزّمانی از یک آتش یا آتش‌پیکر سخن به میان آمده است. با تعیین هویّت آتش‌پیکر، و آنچه از او و دشمنش در آغاز آفرینش صادر شد، مطلب اندکی از ابهام مطلق بیرون آمد. با بررسی چند بند از متن‌های مختلف سرانجام به این نتیجه رسیدیم که نام این دیو صورت منفی نام هماورد اهورایی آن است. اشتباه در قرائت یک واژه، و جایگزینی مترادف آن قرائت به جای واژۀ اصلی موجب این ابهام و تناقض شده بود.

کلیدواژه‌ها

  • کلیدواژه‌ها: دیو
  • ایزد
  • خرد
  • بدعت
  • اشی
  • اشه
  • XML
  • اصل مقاله 308.36 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
آموزگار، ژاله (1384). تاریخ اساطیری ایران، چ 7، تهران: سمت.
آموزگار، ژاله و تفضّلی، احمد (1388). کتاب پنجم دینکرد، چ 2، تهران: معین.
بهار، مهرداد (گزارنده). (1380). بندهش، چ 2، تهران: توس.
تفضلی، احمد (مترجم). (1385). مینوی خرد، چ 4، تهران: توس.
دستنویس ت د 2 (1358). بندهش ایرانی، روایات امید اشاوهیشتان و جز آن (بخش دوم)، به کوشش دکتر ماهیار نوابی و دستور ک. جاماسب‌آسا و دیگران، گنجینه دستنویس‌های پهلوی و پژوهش‌های ایرانی شماره 55، شیراز: بخش زبانشناسی (مؤسسه آسیائی سابق) دانشگاه شیراز.
دستنویس ک 35 (بی‌تا). روایات پهلوی 1، دادستان دینیک، روایات پهلوی 2، به کوشش ماهیار نوّابی و کیخسرو جاماسپ‌آسا، گنجینه دستنویس‌های پهلوی و پژوهش‌های ایرانی، شماره 47، شیراز: بخش زبانشناسی (مؤسسه آسیائی سابق) دانشگاه شیراز.
راشد محصّل، محمّدتقی (1385). وزیدگیهای زادسپرم، چ 2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
راشد محصّل، محمّدتقی (1389). دینکرد هفتم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زنر، آر. سی. (1393). تعالیم مغان، ترجمة فریدون بدره‌ای، چ 2، تهران: توس.
کریستن‌سن، آرتور(1383). نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران، ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چ 2، تهران: چشمه.
میرفخرایی، مهشید(1390). روایت پهلوی، چ 2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میرفخرایی، مهشید(1393). بررسی دینکرد ششم، چ 2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نیبرگ، هنریک ساموئل (1383). دین‌های ایران باستان، ترجمة سیف‌الدین نجم‌آبادی، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
هینتسه، آلموت (1393). «ادبیات اوستایی»، ترجمة احمدرضا قائم‌مقامی، تاریخ ادبیات فارسی، ج 17 (پیوست 1)، زیر نظر دکتر احسان یارشاطر، تهران: سخن، ص 37-110.
 
Anklesaria, Behramgore Tehmuras (1964). Vichītakīhā-i Zātsparam, with text and introduction, Bombay.
Bartholomae, C. (1904). Altiranisches Wörterbuch, Berlin.
Cantera, Alberto(2003). “Phl. xwaddošagīh und die Unterwerfung unter die Autorität im (nach)sasanidischen Zoroastrismus”, Religious themes and texts of pre-Islamic Iran and Central Asia. Studies in honour of Professor Gherardo Gnoli on the occasion of his 65th birthday on 6th December 2002, Wiebaden, Reichelt, 17-30.
Dhabhar, Bamanji Nusservanji (1927).Zand-i Khūrtak Avistāk, The Trustees of the Parsee Punchayet Funds and Properties, Bombay.
Dhabhar, Bamanji Nusservanji(1949). Pahlavi Yasna and Visperad. Pahlavi Text Series 8, Bombay.
Duchesne-Guillemin, Jacques (1964). “The Form of Fire”, Dr. J. M. Unvala Memorial Volume, Bombay, 14-17.
Gignoux, Ph. and Tafazzoli, A. (1993).Anthologie de Zādspram, association pour lʼavancement des études iranienne Paris.
Humbach, Helmut; and Ichaporia, Pallan (1994).The heritage of Zarathushtra. A new translation of his Gāthās, Heidelberg: C. Winter.
Jamasp, D. H. (1907).Vendīdād, Avesta Text with Pahlavi Translation and Commentary and Glossarial Index, vol. 1, Bombay.
Kent, R. G. (1953). Old Persian, Grammar, Texts, Lexicon, New Haven.
Klingenschmitt, G. (1968). Frahang-ī ōim. Edition und Kommentar (Teildruck), Unpublished thesis, Erlangen-Nürnberg.
MacKenzie, D. N.(1971).A Concise Pahlavi Dictionary, London.
Madan, D. M. (1911).The complete text of the Pahlavi Dinkard, 2 vol, Bombay.
Malandra, W. W. and Ichaporia, P. (2010).The Pahlavi Yasna of the Gāthās and Yasns Haptaŋhāiti, With the collaboration of Helmut Humbach, USA, Ahura Publishers.
de Menasce, Jean Pierre (1958). Une encyclopédie mazdéenne. Le Dēnkart. Quatre conférences données à l'Université de Paris sous les auspices de la Fondation Ratanbai Katrak (Bibliothèque de l'école des Hautes études, Section des Sciences Religieuses, vol. 69), Paris: Presses Universitaires de France.
de Menasce, Jean Pierre (1973). Le troisième livre du Dēnkart, traduit du pehlevi(Travaux de l'Institut d'Etudes Iraniennes de l'Université de Paris III, 5; Bibliothèque des Oeuvres Classiques Persanes, 4), Paris.
Molé, Marijan (1963). Culte, mythe et cosmologie dans l'Iran ancien. Le problème zoroastrien et la tradition mazdéenne (Annales du Musée Guimet, Bibliothèque d'études, t. 68), Paris.
Pakzad, Fazlollah (2005). Bundahišn.Zoroastrische Kosmogonie und Kosmologie, Band I. Kritische Edition (Centre for the Great Islamic Encyclopaedia; Ancient Iranian Studies Series, 2), Tehran.
Reichelt, Hans (1901). ‟Der Frahang i oīm. II. Theil. Index der Awestawörterˮ, Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes, Vol. 15 (1901), pp. 117-186.
Sanjana, D. D. P. (1916). The Dînkard, Book VIII, Vol. 15, London.
Shaked, Shaul (1979).The wisdom of the Sasanian sages, An edition with translation and notes of Dēnkard Book Six, by Āturpāt-i Ēmētān (Persian Heritage Series, 34), Boulder Col., Westview Press.
West, E. W. (1892). Contents of the Nasks, Pahlavi Texts, Part IV, Sacred Books of the East, Vol. 37, Oxford.
Zaehner, R. C. (1937). "Zurvanica I".Bulletin of the School of Oriental and African Studies, vol. 9, 303-320.
Zaehner, R. C. (1955). Zurvan, A Zoroastrian dilemma, Oxford, Clarendon Press.
    • تعداد مشاهده مقاله: 652
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 790
زبان‌شناخت
دوره 9، شماره 17
فروردین 1397
صفحه 107-123
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 308.36 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 06 بهمن 1396
  • تاریخ بازنگری: 24 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 26 فروردین 1397
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 652
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 790

APA

نظری فارسانی, محسن . (1397). یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن. زبان‌شناخت, 9(17), 107-123.

MLA

نظری فارسانی, محسن . "یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن", زبان‌شناخت, 9, 17, 1397, 107-123.

HARVARD

نظری فارسانی, محسن. (1397). 'یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن', زبان‌شناخت, 9(17), pp. 107-123.

CHICAGO

محسن نظری فارسانی, "یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن," زبان‌شناخت, 9 17 (1397): 107-123,

VANCOUVER

نظری فارسانی, محسن. یک دیو ناشناخته در ادبیات پهلوی، و هماورد اهورایی آن. زبان‌شناخت, 1397; 9(17): 107-123.

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب