نوع مقاله : علمی-پژوهشی
چکیده
زیباییهای ادبی و هنری غزل حافظ بر همگان مبرهن است؛ امّا این زیباییها زمانی بیشتر آشکار می‌شود که با غزلهای دیگر شاعران و بویژه غزلهایی که مورد توجّه وی بوده و در استقبال از آن اشعار، غزلهایی همزمینه سروده؛ بررسی مقایسهای گردد. چنین بررسیهایی تا حدّی میتواند این امر را محرز کند که چرا غزلدوستان از خوانش غزل حافظ در مقایسه با غزلهایی با همان زمینه؛ حظّی وافرتر و متفاوتتر دریافت میکنند. زبان‌شناسی نقشگرای هلیدی که در تحلیل متون ادبی کارآمد نشان داده شده؛ در پاسخ به این پرسش میتواند کمک نماید. در این رویکرد، فرانقش تجربی که به بازنمایی تجربه‌های انسان از جهان بیرون و درون می‌پردازد؛ بیانگر محتوای گزاره‌ای بند است که به‌وسیلة فعل اصلی بیان می‌شود و به آن فرایند می‌گویند. در جستار پیشِ رو، با بهرهگیری از روش توصیفیتحلیلی و آماری، در پی پاسخ به این پرسش هستیم که غزل حافظ و سلمان از نظر کاربست انواع فرایندها چه تفاوتهایی با هم دارند و این تفاوتها چه تأثیراتی بر سبک غزل این دو شاعر و به تبع آن التذاذ ادبی شعر آنان دارد. نتایج این پژوهش حاکی از این است اگرچه هر دوی این آثار در یک ژانر مشترک (غزل) نوشته شده‌اند و دارای زمینة تقریباً مشابهی هستند؛ امّا گزینشهای فعلی انگیخته از زبان آنان متفاوت است. حافظ به بهرهگیری از فرایندهای «ذهنیِ آرزویی و عاطفی»، و فرایندهای «مادّیِ تبدیلی» توجّه بیشتری نشان داده و تمایز سبکیِ غزلیّات همزمینة او نسبت به غزلهای سلمان در رنگ و بوی عاطفی و همچنین پویایی غزل وی نهفته است
کلیدواژه‌ها
10. Eggins, S. (2004). An Introduction to Systemic Functionl Linguistics. New York: Continuum.
11. Halliday, M.A.K. and Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London: Longman.
12. Halliday, M.A.K. and C.M.I.M. Matthiessen (2004). An Introduction to Functional Grammar. Third ed. London: Arnold Publication.
13. Hasan, R. (1985). Linguistics, Language & Verbal Art. Deaken University press
14. Thompson, G. (2004). Introducing Functional Grammar. London: Arnold Publication.
)