محمول صفتی در زبان فارسی

میرزایی, ازاده

doi:10.30465/ls.2019.4989

نویسنده

ازاده میرزایی

استادیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2019.4989

چکیده

در ارتباط با نقش محمولی صفت در جایگاه پیش از فعل‌های «بودن» و معادل‌های آن، دو رویکرد عمده وجوددارد؛ یک دیدگاه صفت را در این جایگاه، جزء غیرفعلیِ فعل مرکب می‌داند و رویکرد دیگر آنرا مسند فرض‌می‌کند. بررسی رفتارصفت‌ها در پیکرۀ وابستگی نحوی زبان فارسی و پیکرۀ گزاره‌های معنایی زبان فارسی نشان‌می‌دهد، صفاتی که در جایگاه پیش از فعل‌های «بودن» و معادل‌های آن قرارمی‌گیرند، به طور کلی به دو دسته تقسیم‌می‌شوند، 1-صفت‌هایی که ساخت ظرفیتی دارند و به اصطلاح می‌توان آنها را محمول صفتی نامید و 2-صفت‌هایی که ساخت ظرفیتی ندارند. فرض این پژوهش بر این است که تنها صفت‌های گروه دوم مسند هستند. در این پژوهش برای اثبات این ادعا از دو آزمون جایگزینی و همپایه‌سازی در تشخیص سازه‌های جملهاستفاده‌شده‌است. نقش معنایی فاعل در جملات حاوی این گروه از صفت‌هاو استناد به فهرست افعال مرکب زبان فارسی، شواهدی دیگری هستند که بر اساس آنها می‌توان بر درستی فرضیۀ این پژوهش صحه گذاشت.بر این اساس از حدود یازده هزار مسند‌ گزارش‌شده در پیکرۀ وابستگی نحوی زبان فارسی، نیمی از آنها باید به عنوان جزء فعلی فعل مرکب درنظر گرفته شوند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

ارژنگ. غلامرضا.(1387).دستور زبان فارسی امروز. تهران: قطره.

حق‌بین. فریده. (1385).ظرفیت در ساخت‌های اسنادی در زبان فارسی. زبان و زبان‌شناسی. دورۀ 2، ش 4.21-38.

طبیب‌زاده، امید. (1388). ظرفیت صفت در فارسی. دستور. ش5. 3-26.

طبیب‌زاده، امید. ([۱۳۹۱] ۱۳۹۳). دستور زبان فارسی بر اساس نظریۀ گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی. تهران: مرکز.

مشکوه‌الدینی. مهدی. (1386). دستور زبان فارسی بر پایۀ نظریه گشتاری. ویرایش دوم. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

میرزائی. آزاده. مولودی. امیرسعید. (1393). نخستین پیکرۀ نقش‌های معنایی زبان فارسی. علم زبان، دوره 2، ش3. 429-48.

ناتل خانلری. پرویز. (1351). دستور زبان فارسی. ویرایش 3. تهران: توس.

Eisenberg, Peter. (1976) “Oberflächenstruktur und logischeStruktur: Untersuchungenzur Syntax und Semantik des deutschenPrädikatadjektivs”. LinguistischeArbeiten, 36, Tübingen.

Götze, Lutz. (1979), “ValenzstrukturendeutscherVerben und Adjektive” Heutiges Deutsch:Linguistischeund didaktischeBeitraegefür den deutschenSprachunterricht, Reihe III München.

Mirzaei, Azadeh&AmirsaeidMoloodi (2016). Persian proposition Bank. In Proceedings of the 10th International Language Resources and Evaluation.Portorož (Slovenia). May. pp. 3828-3835.

Rasooli, M.‎ S.‎, Moloodi, A.‎ S.‎, Kouhestani, M.‎, MinaeiBidgoli, Behrouz.‎ (2011)‎.‎ A Syntactic Valency Lexicon for Persian Verbs: The First Steps towards Persian Dependency Treebank.‎ In ۵th Language & Technology Conference (LTC): Human Language Technologies as a Challenge for Computer Science and Linguistics, Poznań, Poland, 227–231.

Rasooli, Mohammad Sadegh, ManouchehrKouhestani, and AmirsaeidMoloodi (2013). Development of a Persian syntactic dependency treebank. In Proceedings of the 2013 Conference of the North American Chapter of the Association for Computational Linguistics: Human Language Technologies. Atlanta, USA, pp. pp. 306-314.

Sschreiber, H. (1991), Deutsche Adjektive, Wortfelderfür den Sprachunterricht, Berlin.

Tallerman, Maggie. Understanding syntax. Hodder Education, 2011.

Tesniere, L. (1980). Grundzüge der strukturalen Syntax, Hg. Und üs. Von Ulrig Engel, Stuttgart.