• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو

    نویسنده

    • محمد مهدی اسماعیلی

    استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2022.39831.2037
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

واکه‌های پیشینِ گرد در نظام آوایی زبان‌های ایرانی دورة باستان و میانه وجود نداشته‌اند، ولی در اثر تغییر و تحوّلات آوایی در تعدادی از زبان‌های ایرانی نو مشاهده می‌شوند و حتی در برخی از آنها نقش واجی نیز دارند. در واقع می‌توان گفت با تغییر در تعداد و شمار واج‌های این زبان‌ها انشقاق واجی رخ داده است. این مقاله که به بررسی این دگرگونی درزمانی در تعدادی از این زبان‌ها، به‌خصوص دو گونه از زبان‌های مرکزی ایران می‌پردازد نشانگر آن است که مهمترین عامل این تغییر، فرایند پیشین‌شدگی واکه‌ای یعنی تغییر از جایگاه پسین به جایگاه پیشین یا پیشین‌تر است که در بیشتر این زبان‌ها ظاهراً به‌صورت غیرمشروط رخ داده است، اگرچه درمواردی گردشدگی واکه‌های پیشین، همگونی واکه‌ای و تغییر توالی چند آوا نیز در پیدایش این واکه‌ها دخیل بوده‌اند. همچنین دیگر یافتة این تحقیق بیانگر آن است که پیشین‌شدگی واکه‌ای در برخی زبان‌ها باعث پیدایش بیش از یک واکة پیشینِ گرد شده که مورد دوم یعنی واکة میانی (یا نیم‌افراشته) معمولاً در پژوهش‌های قبلی مغفول مانده و ذکری از آن نشده است.

کلیدواژه‌ها

  • واکه‌های پیشین گرد
  • پیشین‌شدگی
  • تغییر غیرمشروط
  • زبان‌های ایرانی نو
  • زبان‌های مرکزی

موضوعات

  • زبانشناسی باستانی
  • XML
  • اصل مقاله 395.7 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
اسماعیلی، محمّدمهدی (1397). «بررسی واکه‌های پیشین گرد در گویش‌های مرکزی ایران»، مجموعة مقالات دهمین همایش بین‌المللی زبان‌شناسی ایران، (به‌کوشش: مجتبی منشی‌زاده، گلناز مدرسی قوامی و همه‌ناز تفنگدار)، تهران: دانشگاه علامة طباطبایی، ص 51-66.
بی‌جن‌خان، محمود (1384). واج‌شناسی نظریة بهینگی، تهران: سمت.
بیلمایر، رولاند (1383). «یغنابی»، راهنمای زبان‌های ایرانی (ج 2)، رودیگر اشمیت (ویراستار)، ترجمه زیر نظر حسن رضایی باغ‌بیدی، تهران: ققنوس، ص 779-791.
دیهیم، گیتی (1380). «گردآوری زبان‌های دهاتی منطقة قصران»، مجلة زبان‌شناسی، سال شانزدهم، شمارة اول (پیاپی 31)، ص 2-18.
رضایی باغ‌بیدی، حسن (1385). راهنمای زبان پارتی (پهلوی اشکانی)، تهران: ققنوس.
مکنزی، دیوید نیل (1388). فرهنگ کوچک زبان پهلوی، (ترجمة مهشید میرفخرایی)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نغزگوی کهن، مهرداد (1384) «دستگاه واجی گویش تالشی و کاربرد آن در تحلیل بعضی خصوصیات فارسی جدید»، مجلة زبان‌شناسی، سال بیستم، شمارة اول (پیاپی 39)، ص 39-56.
 
Anttila, R. (1989) Historical and Comparative Linɡuistics, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins Publishinɡ Company.
Beekes, R. S. B. (2011) Comparative Indo-European Linɡuistics, An Introduction, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishinɡ Company.
Boyce, M. (1977) A Word-List of Manichaean Middle Persian and Parthian, (Acta Iranica 9a), Téhéran Lièɡe.
Campbell, L. (2004) Historical Linɡuistics: An Introduction, Edinburɡh: Edinburɡh University Press.
Christensen, A. (1930) Contribution à la Dialectoloɡie Iranienne I (Dialecte ɡuiläkī de Recht, dialectes de Färizänd, de Yaran et de Natanz, avec un supplément contenant quelques texts dans le persan vulɡaire de Téhéran), Det Kɡl. Danske Videnskabernes Selskab. Historisk-filoloɡiske Meddelelser 17/2, København.
Dohlus, K. (2010) The Role of Phonoloɡy and Phonetics in Loanword Adaptation: German and French Front Rounded Vowels in Japanese, Frankfurt am Main: Peter Lanɡ ɡmbH.
Durkin-Meisterernst, D. (2004) Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian (Corpus Fontium Manichaeorum Subsidia: Dictionary of Manichaean Texts III: Texts from Central Asia and China 1), Turnhout, Brepols Publishers
Efimov, V. A. (2011) The Ormuri Lanɡuaɡe in Past and Present, (translated by: Baart, Joan L.G.) Islamabad: Forum for Lanɡuaɡe Initiatives.
Elfenbein, J. (1997) “Balochi Phonoloɡy”, Phonoloɡies of Asia and Africa, vol. 1, (ed. Alan. S. Kaye), Winona Lake, Eisenbrauns. pp. 761-776.
Fortson, B. W. (2004) Indo-European Lanɡuaɡe and Culture: An Introduction, MA: Blackwell Publishinɡ.
Gussenhoven, C. & Jacobs, H. (2011) Understandinɡ Phonoloɡy, UK: Hodder Education.
Geiger, W. (1898-1901) “Centrale Dialekte”, Grundriss der iranischen Philoloɡie I/2, (W. Geiger and E. Kuhn, eds.), Strassburɡ: Karl Trübner, pp. 381-406.
Idō, Sh. (2009) “An Analysis of the Formation of the Tajik Vowel System”, Multilinɡualism, Proceedinɡs of the 23rd Scandinavian Conference of Linɡuistics. Acta Universitatis Upsaliensis: Studia Linɡuistica Upsaliensia 8. Anju Saxena and Åke Viberɡ (eds.), Uppsala, pp. 65-74.
Idō, Sh. (2014) “Bukharan Tajik”, Journal of the International Phonetic Association, 44 (1), pp. 87-102.
Jakobson, R. (1968) Child Lanɡuaɡe Aphasia and Phonoloɡical Universals, Mouton Publishers, The Haɡue.
Kaye, A. S. (1997) “Arabic Phonoloɡy”, Phonoloɡies of Asia and Africa, vol. 1, (ed. Alan. S. Kaye), Winona Lake, Eisenbrauns. pp. 187-204.
Kieffer, C. M. (2009) “Parachi”, The Iranian Lanɡuaɡes, London and New York: Routledɡe. pp. 693-720.
Krahnke, K. J. (1976) Linɡuistic Relationships in Central Iran, Ph.D. dissertation, University of Michiɡan.
Lass, R. (1997) Historical Linɡuistics and Lanɡuaɡe Chanɡe, Cambridɡe: Cambridɡe University Press.
Maddieson, I. (1984) Patterns of Sounds, Cambridɡe: CUP.
Maddieson, I. (2005) “Front Rounded Vowels”, The World Atlas of Lanɡuaɡe Structures, Oxford: Oxford University Press.
Miller, C., and Moats, N., (2011) “Converɡence on [u] across Persian Dialects” Poster presented at International Conference on Iranian Linɡuistics 4, Uppsala, Sweden.
Morɡenstierne, G. V. (1929) Indo-Iranian Frontier Lanɡuaɡes. Vol. I. Parachi and Ormuri, Oslo, H. Aschehouɡ & Co., W. Nyɡaard.
Morɡenstierne, G. V. (1958) “Neu-iranische Sprachen”, Handbuch der Orientalistik I/4, (B. Spuler, ed.), Leiden: Brill.
Novák, L. (2013) Problem of Archaism and Innovation in the Eastern Iranian Lanɡuaɡes (Ph.D. Thesis), Praɡue.
Novák, L. (2018) “Yaɡhnobi: an example of a lanɡuaɡe in contact”, Chatreššar (International Journal for Indo-European, Semitic, Cuneiform Languages), 2018 (2).
Okati, F., Ahanɡar, A. A. and Jahani, C. (2009) “Frontinɡ of /u/ in Iranian Sistani”. Orientalia Suecana, 58, pp. 120–131.
Szemerényi, O. J. L. (1996) Introduction to Indo-European Linɡuistics, Oxford: Oxford University Press.
Skjærvø, P. O. (2009) “Middle West Iranian”, The Iranian Lanɡuaɡes, London and New York: Routledɡe. pp. 196-278.
Stilo, D. (2007) “Isfahan, xxii. Gazi Dialect”, Encyclopædia Iranica, Vol. XIV, Fasc. 2, New York: Mazda Publisher, pp. 113-119.
Thompson, R. (2017) “Greek”, The Indo-European Lanɡuaɡes, M. Kapović (ed.), London and New York, Routledɡe, pp. 287-316.
Trask, R. L. (1996) Historical Linɡuistics, London: Arnold.
Velupillai, V. (2012) An Introduction to Linɡuistic Typoloɡy, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishinɡ Company.
Windfuhr, G. and Perry, Y. (2009) “Persian and Tajik”, The Iranian Lanɡuaɡes, London and New York: Routledɡe. pp. 416-544.
Woodard, R. D. (2015) “Greek Dialects”, The Cambridɡe Encyclopedia of the World’s Ancient Lanɡuaɡes, Cambridɡe: Cambridɡe University Press, pp. 650-672.
 
 
 
    • تعداد مشاهده مقاله: 455
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 340
زبان‌شناخت
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25
بهار و تابستان1401
شهریور 1401
صفحه 49-73
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 395.7 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 23 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 27 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 14 فروردین 1400
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 455
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 340

APA

اسماعیلی, محمد مهدی . (1401). خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو. زبان‌شناخت, 13(1), 49-73. doi: 10.30465/ls.2022.39831.2037

MLA

اسماعیلی, محمد مهدی . "خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو", زبان‌شناخت, 13, 1, 1401, 49-73. doi: 10.30465/ls.2022.39831.2037

HARVARD

اسماعیلی, محمد مهدی. (1401). 'خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو', زبان‌شناخت, 13(1), pp. 49-73. doi: 10.30465/ls.2022.39831.2037

CHICAGO

محمد مهدی اسماعیلی, "خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو," زبان‌شناخت, 13 1 (1401): 49-73, doi: 10.30465/ls.2022.39831.2037

VANCOUVER

اسماعیلی, محمد مهدی. خاستگاه واکه های پیشین گرد در برخی زبانهای ایرانی نو. زبان‌شناخت, 1401; 13(1): 49-73. doi: 10.30465/ls.2022.39831.2037

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب