• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی

    نویسندگان

    • نیره دلیر 1
    • اسماعیل مطلوب کاری 2

    1 دانشیار تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی نویسنده مسئول ،تهران،ایران

    2 دکتری تاریخ،تهران ایران،

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2022.38707.2011
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

مفهوم «مردم» کلیدی‌ترین واژه در «تاریخ اجتماعی» است. این مفهوم به همین شکل امروزی در متون فارسی میانۀ زردشتی به کار رفته است. مسالۀ پژوهش بررسی تطبیقی دو مفهوم «مردم» و «بندگ / بنده» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی - حقوقی و فهم مناسبات اجتماعی از طریق آن است. از این رو پژوهش بر اساس رویکرد زبان شناختی و روش تاریخ مفهوم این پرسش اصلی را طرح می‌کند که هر یک از این دو واژه در کدام دسته از متون بیشتر ظاهر شده‌اند و چگونه بر اعضای اجتماع قابل انطباق هستند؟ مدعای نویسندگان این است که واژة mardōm در معنای عامة مردم، اعم از زردشتی و غیر زردشتی، و غالباً در متون اندرزنامه‌ای به کار رفته و در مقابل، واژة bandag ،در معنای فرمان‌بر، در متون فقهی- حقوقی به کار می‌رود و مقصود همان «اتباع» و «پیروان» است که می‌تواند از پایین‌ترین سطح تا عالی‌ترین سطوح نظم اجتماعی را در بر گیرد و در معنای «بنده» بمثابۀ «برده» نیست، و تنها زرتشتیان را در برمی‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

  • مردم
  • بندگ/ بنده
  • اندرزنامه‌ها
  • متون فقهی- حقوقی
  • ساسانیان

موضوعات

  • زبانشناسی باستانی
  • XML
  • اصل مقاله 361.29 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
ابوالقاسمی، محسن (1397)، دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
بریان، پی‌یر (1391)، از کوروش تا اسکندر تاریخ شاهنشاهی ابران (تاریخ هخامنشی، جلد دهم)، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: توس.
بهار، مهرداد و ابوالقاسم اسماعیل‌پور (1394)، ادبیات مانوی، تهران: کارنامه.
پیگولوسکایا. نینا ویکتوروونا (1387)، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمۀ عنایت‌الله رضا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
تفضلی، احمد (1364)، مینوی خرد، تهران: توس.
حسن‌دوست، محمد (1395)، فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
شهیدی، سید جعفر (1368)، «بیعت و چگونگی آن در تاریخ اسلام»، کیهان اندیشه، ش ۲۶، ص. 129- 125، تهران: موسسۀ کیهان.
الطبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1387ه.ق/ 1967م)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، الجزء الثانی، بیروت: دارالتراث.
فردوسی، ابوالقاسم (1388)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
کسنوفون (1375)، آناباسیس، ترجمۀ احمد بیرشک، تهران: کتابسرا.
کوک، جان مانوئل (1399). شاهنشاهی هخامنشی، تهران: ققنوس.
لوکوک، پی‌یر (1389)،  کتیبه‌های هخامنشی، ترجمۀ نازیلا خلخالی، تهران: فرزان روز.
مولایی، چنگیز (1398) آبان یشت (سرودی اوستایی در ستایش اردوی‌سوراناهید)، تهران: آوای خاور.
ـ. (1399)، فرهنگ زبان فارسی باستان، تهران: آوای خاور.
میرفخرایی، مهشید (1393)،  بررسی دینکرد ششم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ. (1397)، دادستان دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
 
Anklesaria, T.D. 1913. Dânâk-u Mainyô-I Khard. Bombay
Back, Michael (1978), “Die sassanidischen Staatsinschriften”, Acta Iranica, vol. 18, Leiden: Brill.
Bartholomae, Christian (1904), Altiranisches Wörterbuch. Strassburg: Verlag von Karl J. Trübner.
Boyce, Mary (1975), “A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian”, Acta Iranica, vol. 9, Leiden: Brill.
Briant, Pierret (1996), Histoire de l'empire perse: de Cyrus à Alexandre. Paris: Fayard.
- (2000), “Gaumāta”, EIr, ed. Ehsan Yarshater, vol. X, Fasc. 3, pp. 333-335, New York: Bibliotheca Persica Press.
Cook, John Manuel (1983), The Persian Empire, New York: Schocken Books.
Dandamayev, Muhammad A. (1992), “Slavery (ANE)”, Anchor Bible Dictionary. ed. David Noel Freedman. vol. 6. pp. 58-62.  New York: Doubleday.
Daryaee, Touraj (2018), “The Iranian Männerbund Revisited”, Iran & the Caucasus, vol. 22, no. 1, pp. 38-49, Brill.
Eilers, W & C. Herrenschmidt. (1988), “Banda”, EIr, ed. Ehsan Yarshater, vol. III, fasc. 7, pp. 682-685, New York: Bibliotheca Persica Press.
Farraxvmart ī Vahrāmān (1997), The Book of a Thousand Judgements. Transcription & translation from Pahlavi Text by Anahit Perikhanian, Translated from Russian by Nina Garsoïan, Costa Mesa: Mazda Publishers.
Herodotus (1969), Herodotus. eds. E. H. Warmington. English trans. A.D. Godley, Loeb Classical Library, vol. IV, Book VIII-IX, London: William Heinemann.
Humbach, Helmut & Pallan R. Ichaporia (1998), Zamyād Yasht, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Humbach, Helmut & Prods O. Skjærvø (1983), The Sassanian Inscription of Paikuli, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag.
Jamasp-Asana, Jamaspji Dastur Minocherji (ed.) (1913). Corpus of Pahlavi Texts. Bombay.
Kent, Roland G. (1953), Old Persian, New Haven: American Oriental Society.
Kotwal, Firoze M. & Philipp G. Kreyenbroek (1992), “The Hēbedestān and Nērangestān: vol. I. Hēbedestān”, Studia Iranica, Cahier 10, Paris.
Lecoq, Pierre (1997), Les inscriptions de la perse achemenide, Paris: Gallimard.
Macuch, Maria (1988), “Barda and Barda-Dāri ii. In the Sasanian period”, EIr, ed. Ehsan Yarshater, vol. III, fasc. 7, pp. 763-766, New York: Bibliotheca Persica Press.
_- (2010), “Allusions to Sasanian Law in the Babylonian Talmud”, The Talmud in its Iranian Context, eds. Carol Bakhos & M. Rahim Shayegan, Tubingen: Mohr Siebeck.
Nyberg, Henrik Samuel (1974), A Manuel of Pahlavi, vol. II, Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
Perikhanian, Anahit (Transcription & translation from Pahlavi Text) (1997), The Book of a Thousand Judgements, Translated from Russian by Nina Garsoïan, Costa Mesa: Mazda Publishers.
Pigulevskaja, Nina (1963), Les Villes de L’etat Iranien aux Epoques et Sassanide, Paris: Mouton.
Schmitt, Rüdiger (2014), Wörterbuch der altpersischen Königsinschriften, Wiesbaden: Reichert Verlag.
Shaki, Mansour (1991), “Citizenship ii. In the Sasanian Period”, EIr, ed. Ehsan Yarshater, vol. V/6, pp.  632-634, New York: Bibliotheca Persica Press.
Skjærvø, Prods Oktor (2009), “Reflexes of Iranian oral traditions in Manichean literature”, Literarische Stoffe und ihre Gestaltung in mitteliranischer Zeit (Beiträge zur Iranistik, Band 31), pp. 269-86, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert.
Widengren, G. (1969), Der Feudalismus im alten Iran, Köln-Opladen: Springer.
Wikander, S. (1938), Der arische Männerbund, Studien zur indo-iranischen Sprach- und Religionsgeschichte, Lund: Hakan Ohlsson.
Williams, A. V. (1990), The Pahlavi Rivayat Accompanying the Dādestān ī Dēnīg,  Copenhagen : Munksgard.
Xenophon (1980), Xenophon: Anabasis Books I- VII, ed. G. P. Goold. English trans. Carleton L, Brownson. Loeb Classical Library, Cambridge, Massachusetts- London: Harvard University Press- William Heinemann.
Sites:
https://www.bbaw.de/
https://iranicaonline.org/
https://www.parsigdatabase.com/
    • تعداد مشاهده مقاله: 424
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 439
زبان‌شناخت
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25
بهار و تابستان1401
شهریور 1401
صفحه 135-159
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 361.29 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 09 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 20 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 21 فروردین 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 424
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 439

APA

دلیر, نیره و مطلوب کاری, اسماعیل . (1401). بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی. زبان‌شناخت, 13(1), 135-159. doi: 10.30465/ls.2022.38707.2011

MLA

دلیر, نیره , و مطلوب کاری, اسماعیل . "بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی", زبان‌شناخت, 13, 1, 1401, 135-159. doi: 10.30465/ls.2022.38707.2011

HARVARD

دلیر, نیره, مطلوب کاری, اسماعیل. (1401). 'بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی', زبان‌شناخت, 13(1), pp. 135-159. doi: 10.30465/ls.2022.38707.2011

CHICAGO

نیره دلیر و اسماعیل مطلوب کاری, "بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی," زبان‌شناخت, 13 1 (1401): 135-159, doi: 10.30465/ls.2022.38707.2011

VANCOUVER

دلیر, نیره, مطلوب کاری, اسماعیل. بازشناسی دو مفهوم «مردم» و «بندگ» در اندرزنامه‌ها و متون فقهی- حقوقی فارسی میانة زردشتی. زبان‌شناخت, 1401; 13(1): 135-159. doi: 10.30465/ls.2022.38707.2011

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب