• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد

    نویسندگان

    • زینب نوری 1
    • بلقیس روشن 2
    • ارسلان گلفام 3

    1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی ، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران

    2 استاد ،گروه زبان‏ شناسی و زبان‏ های خارجی، دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول)

    3 دانشیار، گروه زبان‌شناسی ،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2022.41621.2061
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

مفهوم «زمان» یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مفاهیم در ذهن و زندگی انسان است که طبق یافته‌های زبان‌شناسان شناختی، در زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف غالباً به‌صورت استعاری درک و بیان می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی زمان در زبان فارسی می‌پردازد و هدف آن ارائۀ انگاره‌ای نظام‌مند از انواع استعاره‌های مفهومی است که سخنگویان زبان فارسی برای درک و بیان مفهوم زمان به کار می‌گیرند. این مطالعه براساس نظریۀ استعارۀ مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980، 1999، لیکاف، 1993) و نظریۀ طرحواره‌های تصوری (جانسون، 1987) انجام می‌گیرد و داده‌های آن عمدتاً از پیکرۀ همشهری (نسخۀ دوم) استخراج شده‌اند که با داده‌های حاصل از جستجوی اینترنتی در جستجوگر گوگل تکمیل شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در زبان فارسی مفهوم زمان براساس سه طرحوارۀ تصوری حرکت، ظرف و شیء و از طریق استعاره‌های مفهومی «زمان، مکان است»، زمان شیء (متحرک یا ثابت) است»، «زمان انسان است» و «زمان ظرف است» درک و بیان می‌شود.

کلیدواژه‌ها

  • استعارۀ مفهومی
  • استعارۀ زمان
  • معناشناسی شناختی
  • مفهوم‌سازی استعاری
  • طرحوارۀ تصوری

موضوعات

  • زبانشناسی همگانی
  • XML
  • اصل مقاله 332.43 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
افراشی، آزیتا (1392). ادراک و بازنمود زبانی زمان: تحلیل شناختی. در: مجموعه مقالات همایش زبان‌شناسی و آموزش زبان فارسی، (صص. 107-121). فارس: علوم و تحقیقات فارس.
اکبری، حمیدرضا و صالح‌نژاد، لیلا (1395). استعارة زمان به‌مثابة حرکت در مکان در اشعار سهراب سپهری براساس نظریة معاصر استعاره. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 3 (12)، 1-16.
حسندخت فیروز، سیما (1388). بررسی استعاره از دیدگاه شناختی در اشعار فروغ فرخزاد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
روشن، بلقیس و وندحسینی، مریم (1395). خطوط زمان در زبان فارسی. مطالعات زبان‏ها و گویش‎‏های غرب ایران، 3 (14): 77-101.
رئیسی، فاطمه، افراشی، آزیتا، نعمت‌زاده، شهین و مقدسین، مریم (1399). استعاره‌های مفهومی زمان در زبان فارسی: رویکردی شناختی-پیکره‌ای. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 8(1)، 15-29.
سجودی، فرزان و قنبری، زهرا (1391). بررسی معناشناختی استعارۀ زمان در داستان‌های کودک به زبان فارسی (رده سنی الف، ب، ج). نقد ادبی، 5 (19): 135-156.
شرف‌زاده، محمدحسین، علوی، فاطمه و علیمردانی، آسیه (1392). یک رویکرد شناختی به مفهوم استعاری زمان در زبان فارسی. مجموعه مقالات دومین همایش زبان‌‏شناسی و آموزش زبان فارسی. شیراز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس.
شکری، یداله و شمسی‌زاده، سمانه (1397). بررسی استعارۀ زمان در تاریخ بیهقی با رویکرد زبان‌شناسی شناختی. مطالعات زبانی بلاغی، 18، 211-232.
کوشکی، فاطمه (1396). بررسی تطبیقی استعارة مفهومی زمان در اشعار ناصرخسرو و اخوان ثالث. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 5 (19)، 37-61.
محمدنژاد، یوسف و امیرنژاد، نسیم (1399). تحلیل استعارة مفهومی زمان در دیوان شمس تبریزی. بلاغت کاربردی و نقد بلاغی، 5 (2)، 187-198.
منصوری، بهاره (1395). فراگیری استعاره‏های حرکتی زمان در کودکان فارسی‏زبان. رسالة دکتری زبان‌شناسی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
یوسفی‏راد، فاطمه (1382). بررسی استعارۀ زمان در زبان فارسی: رویکرد معنی‌شناسی شناختی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
Alverson, H. (1994). Semantics and experience: Universal metaphors of time in English, Mandarian, Hindi and Sesotho. John Hopkins University Press.
Bergen, B. (2015). Embodiment. In E. Dabrowska & D. Divjak (eds.), Handbook of Cognitive Linguistics (pp. 10-30). Berlin: De Gruyter Mouton.
Boussaid, Y. (2020). A Conceptual Study of Metaphors in Moroccan Tachelhit Variety. Arab World English Journal, 4 (2), 31-55.
El Refaie, E. (2019). Visual metaphor and embodiment in graphic illness narratives. New York, NY: Oxford University Press.
Epley, N., Waytz, A., & Cacioppo, J.T. (2007). On seeing human: A three-factor theory of anthropomorphism. Psychological Review, 114 (4), 864–886.
Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.
Galton, A. (2011). Time flies but space does not: Limits to the spatialization of time. Journal of pragmatics, 43 (3), 695-703.
Gentner, D. (2001). Spatial metaphors in temporal reasoning. In M. Gattis (ed.), Spatial Schemas and Abstract Thought (pp. 203–222). Cambridge: The MIT Press.
Haspelmath, M. (1997). From Space to Time: Temporal Adverbials in the World’s Languages. München: Lincom Europa.
Hedblom, M. M., Kutz, O., & Neuhaus, F. (2015). Choosing the Right Path: Image Schema Theory as a Foundation for Concept Invention. Journal of Artificial General Intelligence, 6(1), 21-54.
Johnson, M. (1987). The Body in the Mind: The Bodily Basis of Meaning, Imagination and Reason. Chicago: Chicago University Press.
Kövecses, Z. (2005). Metaphor in Culture: Universality and Variation. Cambridge: Cambridge University Press.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction (2nd ed.). Oxford: Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2018). Metaphor in media language and cognition: A perspective from conceptual metaphor theory. In Lege artis. Language yesterday, today, tomorrow. The journal of University of SS Cyril and Methodius in Trnava. Warsaw: De Gruyter Open, III (1), p. 124-141.
Lakoff, G. (1993). The contemporary Theory of Metaphor. In A. Ortony (ed.), Metaphor and Thought (pp. 202-251). Cambridge: Cambridge University Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors We Live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1999). Philosophy in the flesh: the embodied mind and its challenges to western thought. NY: Basic Books.
Moore, K. E. (2014). The Spatial Language of Time: Metaphor, metonymy, and frames of reference. Amsterdam: John Benjamins.
Moore, K.E. (2011). Frames and experiential basis of the moving time. Constructions and Frames, 3(1), 80-103.
Núñez, R., & Sweetser, E. (2006). With the future behind them: Convergent evidence from Aymara language and gesture in the cross-linguistic comparison of spatial construals of time. Cognitive Science, 30, 401–450.
Özçaliskan, S. (2002). Metaphors we move by: A Cross-Linguistic-Developmental Analysis of Metaphorical Motion Events in English and Turkish. PhD Dissertation. University of California, Berkeley.
Piata, A. (2019) When Time Passes Quickly: A Cognitive Linguistic Study on Compressed Time, Metaphor and Symbol, 34:3, 167-184.
Radden, G. (2003). The metaphor TIME AS SPACE across language. Zeitschrift fur interkulturellen fremdsprachenunterricht, 8(2), 226-239.
Radden, G. (2011). Spatial time in the West and the East. In Brdar et al. (eds.), Space and Time in Language (pp. 1–40). Frankfurt: Peter Lang.
Saeed, J. I. (2016). Semantics (4th ed.). Malden, MA: Blackwell.
Schmidt, G., & Omazić, M. (2011). Time metaphors in English and Croatian: A corpus-based study. In Brdar et al. (eds.), Space and Time in Language (pp. 235–246). Frankfurt: Peter Lang.
Shinohara, K. (1999). Epistemology of Space and Time. Japan: Kwansei Gakuin University Press.
Sullivan, K., & Bui, L. T. (2016). With the future coming up behind them: Evidence that Time approaches from behind in Vietnamese. Cognitive linguistics, 27(2), 205-233.
Talmy, L. (2000). Toward a Cognitive Semantics: Volume 1, Concept Structuring Systems. Cambridge: MIT Press.
Xu, X., & Chen, R. (2020). Time metaphor and regulatory focus. European Journal of Marketing, 54 (8), 1-17.
Yu, N. (1999). Spatial conceptualization of time in Chinese. In M. Hiraga, C. Sinha & S. Wilcox (eds.) Cultural, Typological and Psychological Issues in Cognitive Linguistics (pp. 69-84). Amsterdam: Benjamins.
Yu, N. (2012). The metaphorical orientation of time in Chinese. Journal of Pragmatics, 44, 1335–1354.
    • تعداد مشاهده مقاله: 440
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333
زبان‌شناخت
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26
پاییز زمستان 1401
بهمن 1401
صفحه 307-233
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 332.43 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 30 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 19 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 12 مهر 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 440
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333

APA

نوری, زینب , روشن, بلقیس و گلفام, ارسلان . (1401). انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد. زبان‌شناخت, 13(2), 307-233. doi: 10.30465/ls.2022.41621.2061

MLA

نوری, زینب , , روشن, بلقیس , و گلفام, ارسلان . "انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد", زبان‌شناخت, 13, 2, 1401, 307-233. doi: 10.30465/ls.2022.41621.2061

HARVARD

نوری, زینب, روشن, بلقیس, گلفام, ارسلان. (1401). 'انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد', زبان‌شناخت, 13(2), pp. 307-233. doi: 10.30465/ls.2022.41621.2061

CHICAGO

زینب نوری , بلقیس روشن و ارسلان گلفام, "انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد," زبان‌شناخت, 13 2 (1401): 307-233, doi: 10.30465/ls.2022.41621.2061

VANCOUVER

نوری, زینب, روشن, بلقیس, گلفام, ارسلان. انگارۀ استعاری زمان در زبان فارسی: مطالعه‌ای پیکره‌بنیاد. زبان‌شناخت, 1401; 13(2): 307-233. doi: 10.30465/ls.2022.41621.2061

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب