• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی

    نویسنده

    • آوا ایمانی

    استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2022.39431.2025
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل مقابله‌ای چندمعناییِ ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی و شناسایی طرحواره‌های ساختی ناظر بر ساخت این ترکیبات برمبنای ساختواژ ساختی بوی (2010) و در نهایت ارزیابی این انگاره در مواجه با داده‌های این دو زبان است. بدین منظور، تمام واژه‌های مرکب فارسی و انگلیسی که "سر" به عنوان سازۀ اول در آنها ظاهر می‌شود از منابع مختلف، از جمله فرهنگ سخن، فرهنگ زانسو، فرهنگ انگلیسی آکسفورد، فرهنگ‌های آنلاین مریوم وبستر، کمبریج و کولینز استخراج شدند. سپس به مقوله‌بندی معنایی و تحلیل تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها پرداخته شد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها شامل 300 واژه مرکب است. یافته‌ها نشان‌ داد که چندمعنایی‌ِ این ترکیبات، نه در سطح واژه‌های عینی، بلکه در سطح ساخت‌ها و طرح‌واره‌های انتزاعی قابل‌تبیین است و لذا آن را چندمعنایی ساختی انگاشتیم. همچنین، مشخص شد که اگرچه طرحواره‌ها و زیرطرحواره‌های ساختی مشابهی برای ترکیبات "سر" در هر دو زبان وجود دارد، اما تنوعات معنایی و تعداد زیرطرحوارهای فرعی این ترکیبات در فارسی بیشتر از انگلیسی است و این تفاوت حاکی از آن است که نظام طرحواره‌ای ساخت [Head-X] در فارسی نسبت به انگلیسی پیچیده‌تر و بسط معنایی آن گسترده‌تر است.

کلیدواژه‌ها

  • ساختواژه ساختی
  • طرحواره ساختی
  • چندمعنایی
  • ترکیب
  • فارسی
  • انگلیسی

موضوعات

  • زبانشناسی همگانی
  • XML
  • اصل مقاله 581.44 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن (8 جلد). تهران: سخن.
ایمانی، آوا و عادل رفیعی (1398). «تحلیلی ساخت‌محور از ترکیبات نام‌اندام «سر» در زبان فارسی». زبان‌پژوهی، س 11، ش 33، صص 129-159.
حسابی، اکبر (1396). «مقوله‌های شعاعی اندام‌های حوزه سر: بررسی‌ای شناختی». زبان‌پژوهی، س 9، ش 24، صص 87-109.
دهخدا، علی‌اکبر (1351). لغت‌نامه. تهران: نشر دانشگاه تهران.
رضائی باغ‌بیدی، حسن (1390). واژه نامۀ موضوعی زبان‌های باستانی ایران. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
کریمی‌باوریانی، زهرا و پارسا بامشادی (1395). «مجاز و استعاره در واژه‌های مرکب فارسی: با تمرکز بر واژه‌های حاوی نام‌اندام‌های "سر" و "دست». زبان‌کاوی، ش 3، 1-14.
کشانی، خسرو (1372). فرهنگ فارسی زانسو. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ملکی، ساسان و محمد راسخ‌مهند (1398). «تغییرپذیری در اصطلاحات دارای نام‌اندام سر در زبان فارسی». زبان فارسی و گویش‌های ایرانی. س 4، ش 2، 7-35.
 
Arcodia, G. F. (2012). “Construction and headedness in derivation and compounding”. Morphology, 22, 365-397.
Bauer, L. (2008). “Exocentric compounds”. Morphology, 18, 51-74.
Bisetto, A., & Scalise, S. (2005). “Classification of compounds”. Lingue e Linguaggio, 4(2), 319–332.
Booij, G. (2010). Construction morphology. Oxford: Oxford University Press.
Booij. G. (2012). “Compounding and construction morphology”. In R. Lieber & P. Štekauer (eds.), The Oxford Handbook of Compounding. pp. 322-347. Oxford: Oxford University Press.
Ceccagno, A., & Basciano, B. (2007). “Compound headedness in Chinese: An analysis of neologisms”. Morphology, 17, 207-231.
Goldberg, A. E. (1995). Constructions: a construction grammar approach to argument structure. Chicago: Chicago University Press.
Heine, B., Claudi, U., & Hunnemeyer, F. (1991). Grammaticalization: a conceptual framework. Chicago: Chicago University Press.
Hornby, A.S. (2001). Oxford Advanced Learner’s Dictionary. Sixth edition. Oxford University Press.
Hüning, M., & Booij, G. (2014). “From compounding to derivation. the emergence of derivational affixes through constructionalization”. Folia Linguistica, 42 (2), 579-604.
Rainer, F. (2005). “Typology, diachrony, and universals of semantic change in word formation: a Romanist’s look at the polysemy of agent nouns”. In G. Booij, et al. (eds.). Proceedings of the Fifth Mediterranen Morphology Meeting. Catania: University of Catania, Faculty of Letters.
Scalise, S., & Guevara, E., (2009). “Searching for Universals in Compounding”. In S. Scalise et al. (Eds.), Universals of Language Today, 101-128.
وبگاه‌ها:
http://www.peykaregan.ir   
https://www.merriam-webster.com/dictionary/head (Online Merriam-Webster Dictionary, Accessed 6 Aug. 2020).
https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/head. Accessed 6 Aug. 2020
https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/head. Accessed 6 Aug. 2020
    • تعداد مشاهده مقاله: 380
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 733
زبان‌شناخت
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 1
شهریور 1402
صفحه 57-86
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 581.44 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 24 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 24 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 26 تیر 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 380
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 733

APA

ایمانی, آوا . (1402). تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی. زبان‌شناخت, 14(1), 57-86. doi: 10.30465/ls.2022.39431.2025

MLA

ایمانی, آوا . "تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی", زبان‌شناخت, 14, 1, 1402, 57-86. doi: 10.30465/ls.2022.39431.2025

HARVARD

ایمانی, آوا. (1402). 'تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی', زبان‌شناخت, 14(1), pp. 57-86. doi: 10.30465/ls.2022.39431.2025

CHICAGO

آوا ایمانی, "تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی," زبان‌شناخت, 14 1 (1402): 57-86, doi: 10.30465/ls.2022.39431.2025

VANCOUVER

ایمانی, آوا. تحلیل مقابله‌ای چندمعنایی ترکیبات "سر" در فارسی و انگلیسی: رویکردی ساختی-شناختی. زبان‌شناخت, 1402; 14(1): 57-86. doi: 10.30465/ls.2022.39431.2025

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب