زبان‌شناخت

زبان‌شناخت

بررسی ارتباط معنایی واژگانی در غزل‌های حافظ

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان
خدابخش اسداللهی 1
نوشاد رضایی 2
زهرا فتحی 3
1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 گروه زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی
3 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایلام، ایلام، ایران
10.30465/ls.2022.32867.1897
چکیده
بررسی متون ادبی بر پایة نظریه‌های زبان‌شناختی با توجه به پایة علمی و تجربی آن‌ها در خوانش‌، کشف معانی و بازنمایی نتیجه‌بخش و دقیق‌ است. بر این اساس بررسی روابط معنایی یکی از مؤلفه‌های اصلی معنی‌‌شناسی در نمایاندن شگردهای زبانی و معنایی، پایة نظری پژوهش حاضر در بررسی دیوان حافظ به‌عنوان پیکرة مورد تحقیق درنظر گرفته شده‌است. در پژوهش حاضر که روش توصیفی-تحلیلی(Descriptive analysis) مورد استفاده قرار گرفته‌است، هدف، تبیین و تحلیل چگونگی روابط معنایی واژگان، میزان بسامد و تأثیر آن‌ها بر انسجام متن و گردش حول هستة موضوعی بوده‌است. نتیجة این پژوهش نشان می‌دهد که اشعار او با توجه به بسامد بالای انواع روابط معنایی و عنصر تکرار در سطح واژگانی، عبارت و جمله، برای آموزش زبان به زبان‌آموزان فارسی کاربرد دارد و این قابلیت در آن دیده می‌شود. هم‌چنین وجود روابط معنایی واژگان در محور عمودی هر غزل نشان‌دهندة انسجام متنی در غزل‌های بررسی شده‌است. برطبق تحلیل انواع روابط معنایی که از دیگر ویژگی‌های این پژوهش است، بسامد مؤلفة چندمعنایی که با توجه به شمول آن بر صنایع ادبی، به‌نظر می-رسید کاربرد بیشتری داشته‌باشد، کمتر از حد انتظار است.
کلیدواژه‌ها
حافظ
معنی‌شناسی
روابط معنایی
هم‌معنایی
چندمعنایی
تقابل

عنوان مقاله English

Investigating the lexical semantic relationship in Hafez's sonnets

نویسندگان English

Khodabakhsh Asadollahi 1
Noshad Rezaie 2
Zahra Fathi 3
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
2 Department of Persian Language and Literature - Faculty of Literature and Humanities
3 Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Ilam Branch, Ilam, Iran
چکیده English

discovering meanings and representation is fruitful and accurate. Accordingly, the study of semantic relations is one of the main components of semantics in showing linguistic and semantic techniques, the theoretical basis of the present study in the study of Hafez's Divan has been considered as the body under study. In the present study, which uses a descriptive-analytical method, the aim was to explain and analyze how the semantic relations of words, their frequency and their effect on the coherence of the text and the circulation around the core. The result of this research shows that his poems are used to teach language to Persian language learners due to the high frequency of various semantic relations and the element of repetition at the lexical, phrase and sentence level, and this feature is seen in it. Also, the existence of semantic relations of words in the vertical axis of each sonnet indicates the textual coherence in the studied sonnets. According to the analysis of various semantic relationships, which is another feature of this study, the frequency of the polysemous component, which due to its inclusion in the literary industry, seemed to be more applicable, is lower than expected.

کلیدواژه‌ها English

Hafiz
Semantics
Semantic Relationships
All Meanings
Multiple Meanings
Contrast
ابومحبوب، احمد(1381). ساخت زبان فارسی. چاپ دوم. تهران: نشر میترا
ایزانلو، علی(1384). توصیف و بررسی شبکة معنایی واژگان فارسی. پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی، مشهد. ایران
بی­یرویش، مانفرد(1374). زبان­شناسی جدید. ترجمة محمّدرضا باطنی. تهران: آگاه.
پالمر، فرانک(1381). نگاهی تازه به معنی­شناسی. ترجمة کورش صفوی. چاپ سوم. تهران: نشر مرکز.
حافظ. حافظ شیراز به روایت احمد شاملو(1392). چاپ سیزدهم. تهران: انتشارات مروارید.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
صفوی، کورش(1391). نوشته­های پراکنده. چاپ اول. تهران: نشر علمی.
.........................(1387). درآمدی بر معنی­شناسی. چاپ سوم. تهران: نشر سورة مهر.
صلاحی، عسگر(1392). شرح و تحلیل ساختار معنایی چند غزل از حافظ. چاپ اول. اردبیل: پارلاق یازی.
عابدی، محمود(1380). ماجرای مردم چشم. مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم تهران. دورة جدید. بهار و  زمستان(1380). سال ششم و هفتم. (صص114-89).
علیزاده، ناصر و نظری انامق، طاهره(1396). مؤلفه­های پست­مدرنیستی در غزلیات حافظ شیراز. مجلة زبان و ادبیات فارسی. بهار و  تابستان(1396). سال 70. شمارة مسلسل 235 (صص 180-153).
فاضلی، فیروز و پژمان، هدی(1392). تقابل­های معنایی در اشعار اقبال لاهوری. فصل­نامة کاوش­نامه. سال چهاردهم(1392).
           شمارة 27(صص166-148).
فضیلت، محمود(1385). معناشناسی و معانی در زبان و ادبیات. چاپ اول. کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی.
معین، محمد(1375). حافظ شیرین سخن. به کوشش مهدخت معین. چاپ سوم. تهران: صدای معاصر.
میرزایی پرکلی، جعفر؛ مهدوی، زهرا. بررسی هنجارگریزی معنایی در غزلیات حافظ. فصل­نامة مطالعات زبان و گویش­های غربی           
          ایران. سال دوم. شمارة 6. پاییز 1393(صص68-47).
ولک، رنه و اوستین، وارن(1382). نظریة ادبیات. ترجمة ضیاء موحد و پرویز مهاجر. تهران: علمی و فرهنگی.
 
References
Abedi, Mahmoud (2001). The Eye of People. Journal of Faculty of Literature and Humanities, Tarbiat Moallem University, Tehran. new course. Spring and Winter (2001). Sixth and seventh year. (Pp. 144-89).
Abu Mahbub, Ahmad (2002). Construction of Persian Language. second edition.                  Tehran: Mitra Publishing.
Alizadeh, Nasser and Nazari Anamagh, Tahereh (2017). Postmodernist Components in Hafez's Ghazals of Shiraz. Journal of Persian Language and Literature. Spring and Summer. Year 70. Machine Gun Number 235 (pp. 153-180).
Beirush, Manfred (1995). New linguistics. Translated by Mohammad Reza Bateni. Tehran: Agah.
Emami, Saber and Sadiki, Tahire. Both semantic and multi-semantic in the language system. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi . Journal of Social Sciences Sayı/Number 56, Haziran/December 2016, 73-103
Evens, M.W(1988). Relationnalmodels of the Lexicon. Cambridge. Univertsity press.
Fazeli, Firouz and Pejman, Hoda (2013). Semantic Contrasts in Iqbal Lahori's Poems. Kavsnameh Quarterly. Fourteenth Year (2013).
No. 27 (pp. 166-148).
Fazilat, Mahmoud (2006). Semantics and Meaning in Language and Literature. First Edition. Kermanshah: Razi University Press.
Hafez (2013). Hafeze Shiraz narrated by Ahmad Shamloo. Thirteenth Edition. Tehran: Morvarid Publications.
Halliday M A K and Ruqaiya Hasan (1985a). Linguistics, Language & Verbal Art. Deaken University press.
Isanloo, Ali (2004). Description and Study of Semantic Web of Persian Vocabulary. Masters Thesis. Mashhad Ferdowsi University. Iran.
Lyons, J(1977). semantics. Vol 2. Cambridge. Univertsity press.
Mirzaei Perakli, Jaafar and Mahdavi, Zahra. A Study of Semantic Normality in Hafiz's Ghazals. Journal of Western Language Studies and Dialects. Iran. second year. Number 6. Autumn 2014 (pp. 47-68).
Moein, Mohammad (1996). Goodbye. By the efforts of Mahdokht Mo'in. Third edition. Tehran: Contemporary Voice.
Palmer, Frank (2003). A New Look at Semantics. Translation by Cyrus the Safavid. Third edition. Tehran: Markaz Publication.
Safavi, kurosh (2012). Sporadic writings. First Edition. Tehran: Scientific publication.
Safavi, kurosh (2008). An Introduction to Semantics. Third edition. Tehran: Sureye Mehr Publishing.
Salahi, Asgar (2013). Description and analysis of the semantic structure of several sonnets of Hafiz. First Edition. Ardebil: Parlagh Yazidi.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (1989). Poetry Music. Tehran: Agah.
Wellek, René and Austin, Warren (2004). Theory of Literature. Translated by Zia Movahed and Parviz Mohajer. Tehran: Scientific and Cultural.

  • تاریخ دریافت 23 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری 25 آذر 1400
  • تاریخ پذیرش 04 آبان 1401