ابن الندیم، محمد بن إسحاق (1997)، الفهرست، بیروت، المعرفة.
ابن الندیم، محمد بن اسحاق (1390)، مانی به روایت ابن الندیم (متن عربی، ترجمۀ فارسی)، ترجمۀ محسن
ابوالقاسمی، تهران، طهوری، چ. 4.
ابن الندیم، محمد بن اسحاق (1381)، الفهرست، ترجمۀ محمدرضا تجدد، تهران، اساطیر.
باربور، ایان (1392)، دین و علم، ترجمۀ پیروز فطورچی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، چ 2
(معرفتشناسی 22).
تاردیو، میشل (1401)، کیش مانوی، ترجمۀ محمد شکری فومشی و ایرج جمشیدی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب.
حاجابراهیمی، طاهره و علی قادری اردکانی (1389)، «همانندی مفهوم و کارکرد نیروهای خیر و شر در
طومارهای بحرالمیت و عقاید ایران باستان»، پژوهشنامۀ ادیان، س 4، ش 8، ص 1-21.
دوبلوآ، فرانسوا (1401)، «ثنویت در سنت ایرانی و مسیحی»، ترجمۀ سید احمدرضا قائممقامی، در: دین
زرتشتی و ادیان دیگر، ویراستۀ سید سعیدرضا منتظری و مجید طامه، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب،
ص 101ـ131.
کفالایا؛ نسخۀ موزۀ برلین (1395)، ترجمه به آلمانی از یاکوب پولوتسکی و الکساندر بولیگ، ترجمۀ فارسی از
مریم قانعی و سمیه مشایخ، تهران، طهوری.
مصاحب، غلامحسین (1380)، دائرةالمعارف فارسی، 2 ج (در سه مجلد)، تهران، امیرکبیر؛ کتابهای جیبی.
ولیپور، هادی؛ محمد شکری فومشی (1401)، «نمازهای مانویان؛ شمار، زمان، فحوا، و شیوۀ خوانش»،
مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی 5 (1)، ص 83ـ98.
نامور مطلق، بهمن (1391)، «گونهشناسی بیشمتنی»، پژوهشهای ادبی، س 9، ش 38، ص 139-152.
BÖHLIG, A. (1966), Manichäische Handschriften der Staatlichen Museen Berlin, Band 1: Kephalaia, 2. Häfte,
Stuttgart.
BOYCE, M. (1954), The Manichaean Hymn-Cycles in Parthian, London-New York-Toronto.
BOYCE, M. (1975), A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian, Téhéran-Liège (Acta Iranica 9a).
CAMERON R. & A. J. DEWEY (eds.) (1979), The Cologne Mani Codex (P. Colon. inv. nr. 4780) ‘Concerning the
Origin of his Body’, Missoula.
DURKIN-MEISTERERNST, D. (2004), Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian (Corpus Fontium
Manichaeorum, Dictionary of Manichaean Texts III,1), Turnhout: Brepols.
DURKIN-MEISTERERNST, D. & E. MORANO (2010), Mani’s Psalms. Middle Persian, Parthian and Sogdian texts in
the Turfan Collection, Turnhout: Brepols (BTT 27).
9
FELDMANN, E. (1987), Die ‘Epistula Fundamenti’ der nordafrikanischen Manichäer. Versuch einer
Rekonstruktion, Altenberg.
FITZMYER, J. A. (2004), The Genesis Apocryphon of Qumran Cave 1 (1Q20): A Commentary, 3 rd ed., Roma
(Biblica et Orientalia 18/B).
FOSSUM, J. (1985), The Name of God and the Angel of the Lord: Samaritan and Jewish Concepts of
Intermediation and the Origins of Gnosticism, Tübingen.
FUNK, W.-P. (1999-2000), Kephalaia I, Zweite Hälfte, Facs. 13/14 (1999), 15/16 (2000), Stuttgart.
GARDNER, I. (1995), The Kephalaia of the Teacher. The Edited Coptic Manichaean Texts in Translation and
Commentary, Leiden.
GARDNER, I., J. BEDUHN & P. C. DILLEY (2018), The Chapters of the Wisdom of My Lord Mani. Part III: Pages
343-442 (Chapters 321-347), Leiden-Boston: Brill.
GHARIB, B. (1995), Sogdian Dictionary. Sogdian-Persian-English, Tehran.
GULÁCSI, ZS. (2014), “The Prophet’s Seal: A Contextualized Look at the Crystal Sealstone of Mani (216-276
C.E.) in the Bibliothèque nationale de France”, BAI (NS) 24, pp. 161-185.
HENRICHS, A. & L. KOENEN (1970), “Ein griechischer Mani-Codex (P. Colon. inv. nr. 4780”), ZPE 5/2, pp. 97-
216 (repr. 1983).
HENRICHS, A. & L. KOENEN (1975), “Der Kölner Mani-Codex (P. Colon. inv. nr. 4780) Περὶ τη̑с γέννηс τοῦ
сώματοс αὐτοῦ. Edition der Seiten 1-72”, ZPE 19/1, pp. 1-85.
HENRICHS, A. & L. KOENEN (1982), “Der Kölner Mani-Codex (P. Colon. inv. nr. 4780) Περὶ τῆс γέννηс τοῦ
сώματοс αὐτοῦ. Edition der Seiten 121-192”, ZPE 48, pp. 1-59.
KOENEN, L. & C. RÖMER (eds.) (1988), Der Kölner Mani-Kodex (Über das Werden seines Leibes), Kritische
Edition aufgrund der von A. Henrichs und L. Koenen besorgten Erstedition, Opladen.
LIN WUSHU (2014), Monijiao huahua bushuo 摩尼教華化補說 [Additional explanations of the Sinification of
Manichaeism], Lanzhou: Lanzhou Daxue Chubanshe.
MA XIAOHE (2015), “On the Date of Ritual Manual for the Celebration of the Birthday of Ancestor of Promoting
Well-being from Xiapu”, Open Theology 1, pp. 455–477.
MA XIAOHE & M. SHOKRI-FOUMESHI (2020), “xwdʾwn (呼大渾) 及其同源詞綜考” [On xwdʾwn (呼大渾) and its
Cognates], in:《敦 煌 學》[Dunhuang Studies], vol. 36, 2020, pp. 329-345.
MORANO, E. (2004), “Manichaean Middle Iranian Incantation Texts from Turfan”, in: D. Durkin-Meisterernst et
al. (eds.), Turfan Revisited: The First Century of Research into the Arts and Cultures of the Silk Road,
Berlin, pp. 221-227.
POLOTSKY, H. J. & A. BÖHLIG (1934-1940), Manichäische Handschriften der Staatlichen Museen Berlin, Band
1: Kephalaia, 1. Häfte, Stuttgart.
RECK, C. (2004), Gesegnet sei dieser Tag. Manichäische Festtagshymnen. Edition der mittelpersischen und
parthischen Sonntags-, Montags- und Bemahymnen, Turnhout: Brepols (BTT 22).
RICKLEFS, N. (2002), “An Angelic Community: The Significance of Beliefs about Angels in the First Four
Centuries of Christianity”, PhD dissertation, Macquarie University, Sydney, 347 pp.
SHOKRI-FOUMESHI, M. (2015), Mani’s Living Gospel and the Ewangelyōnīg Hymns. Edition, Reconstruction
and Commentary with a Codicological and Textological Approach Based on Manichaean Turfan
Fragments in the Berlin Collection, Qom (URD Press, 155) [2 nd ed.: Revised and Expanded,
forthcoming].
SHOKRI-FOUMESHI, M. (2017), “Identification of a small fragment of Mani’s Living Gospel (Turfan Collection,
Berlin, M5439)”, BSOAS 80 (3), pp. 473-483.
SIMS-WILLIAMS, N. & D. DURKIN-MEISTERERNST (2012), Dictionary of Manichaean Sogdian and Bactrian,
Corpus Fontium Manichaeorum, Dictionary of Manichaean Texts III, 2, Turnhout: Brepols.
STROUMSA, G. G. (1986), “‘Seal of the prophets’: The Nature of a Manichaean Metaphor”, Jerusalem Studies in
Arabic and Islam 7, pp. 61-74.
SUNDERMANN, W. (1979), “Namen von Göttern, Dämonen und Menschen in iranischen Versionen des
manichäischen Mythos”, in AoF 6, pp. 95-133.
TARDIEU, M. (2008), Manichaeism, trnsl. into English by M. B. DeBevoise, with an introduction by P. Mirecki,
Urbana and Chicago [trnsl. of Le Manichéisme, Paris 1981].
TSUI CHI (1943), “摩尼教下部讚 Mo Ni Chiao Hsia Pu Tsan ‘The Lower (Second?) Section of the Manichaean
Hymns’”, BSOAS 11/1, pp. 174-215; with an appendix by W. B. Henning, “Annotations to Mr. Tsui’s
Translation”, pp. 216-219.
WATSON, W. G. E. (2018), “Terms for Occupations, Professions and Social Classes in Ugaritic: An
Etymological Study”, Folia Orientalia 5, pp. 307-378.
YANG FUXUE & BAO LANG (2015), “Xiapu Monijiao xin wenxian ‘Moni guangfo’ jiaozhu” 霞浦摩尼教新文獻 〈摩
尼光佛〉校注 [Critical edition of ‘Mani, the buddha of Light’, a new Manichaean document from Xiapu],
Hanshan si foxue 寒山寺佛學 10, pp. 74-115.
YOSHIDA YUTAKA (1983), “Manichaean Aramic in the Chinese Hymnscroll”, BSOAS XLVI/2, pp. 326-331.
YOSHIDA YUTAKA (1986), “Remarks on the Manichaean Middle Iranian terms translated in Chinese script (1)”,
Studies on the Inner Asian Languages 2, pp. 1-15.