زبان‌شناخت

زبان‌شناخت

تأثیر مهریشت بر دو سرود مانوی پارتی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان
1 پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ اسلام و ایران، دانشگاه شهید باهنر کرمان،کرمان
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران،
چکیده
در برخی از سرودهای مانوی، ایزدانی چون پدر بزرگی، مهریزد و نریسه­یزد، با سبکی حماسی و استفاده از برخی آرایه‌های ادبی،غالباً صفت‌های هنری، ستوده شده‌اند. از میان آنها، سرودهای ستایشی فرستادۀ سوم (نریسف­یزد) که به زبان پارتی سروده شده، فرستادۀ سوم شبیه به میترا توصیف شده و برخی صفت‌هایی که به او نسبت داده شده صفت‌های مهری است که در مهریشت و منابع پهلوی دیده می‌شود. از بین سرودهای ستایشی نریسف‌یزد که در مجموعۀ دست­نوشته­های مانوی کتابخانۀ  موزۀ برلین نگهداری می‌شود دو سرود با شناسۀ M 67  و M 77، بیش از بقیه دارای اشاراتی است که از باورهای رایج در جامعۀ پارتی و جامعۀ زرتشتی ساسانی آن دوره تأثیر گرفته است. این گفتار، نخست به نقش میترا و نریوسنگ، در شکل‌گیری شخصیت نریسف‌یزد می‌پردازد، سپس دو سرود پارتی از نظر تأثیراتی که اوستا، مهریشت و منابع پهلوی بر آنها گذاشته مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

The influence of the Mihr Yašt on two Parthian Manichean hymns

نویسندگان English

Abbas Azarandaz 1
Masoumeh bagheri hassankiyadeh 2
1 Member of Research Center of Islam And Iran Culture, Shahid Bahonar University of Kerman (Corresponding Author
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده English

In some Manichaean hymns, the Father of Greatness, Mihr Yazd and Narisaf Yazd are praised with an epic style and a literary approach that relies more on epithets. Among them, the hymns to Third Messenger (Narisaf Yazd) in the Parthian texts, described as Miϑra, and some of the epithets attributed to him are Miϑra’s that we can see them in Mihr Yašt and Pahlavi sources. Among the hymns to Narisaf Yazd, in the manuscripts in Turfan collection that are kept in the Museum of Berlin, there are two hymns with the M 67 and M 77 signatures that they have references to the Sassanid Zoroastrian community and the Parthian community more than the others. This research primarily focuses on the role of Miϑra and Nariyosang in shaping the character of Narisaf Yazd, and then the literary influences of Avesta, Mihr Yašt and Pahlavi sources on these two Parthian hymns are studied.

کلیدواژه‌ها English

Mani
Third Messenger
Mihr
Narisaf Yazd Hymns
Zoroastrian Literature
آذرانداز، عباس. (1392). «عناصر ایرانی و غیر ایرانی در اشعار مانوی»، مجله مطالعات ایرانی. سال دوازدهم، شمارۀ بیست و چهارم. صص. 1-22.
ابن ندیم. (1379). مانی به روایت ابن ندیم. ترجمه محسن ابوالقاسمی ، تهران: انتشارات طهوری.
اسماعیل پور، ابوالقاسم. (1395). اسطورۀ آفرینش در کیش مانی. تهران: نشر چشمه.
اسماعیل پور، ابوالقاسم. (1386). سرودهای روشنایی. تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و نشر اسطوره.
بهار، مهرداد. (1381). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: نشر آگه.
بندهش. (1395). دادگی، فرنبغ. ترجمه مهرداد بهار، تهران: انتشارات توس.
بندهش هندی. (1388). تصحیح و ترجمه رقیه بهزادی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دینکرد هفتم. ( 1389). محمدتقی راشدمحصل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رضایی باغ بیدی، حسن (1377 ). «سرودی مانوی به زبان پارتی». نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 14. صص. 50-61.
روایت پهلوی. (1367). ترجمه مهشید میرفخرایی.تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
زند بهمن‌یسن. (1385). راشدمحصّل، محمدتقی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زوندرمان، ورنر (1385). «نکاتی بیشتر دربارۀ میترا در ایزکدۀ مانوی»، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر. در مجموعه مقالات دین مهر در جهان باستان. تهران:انتشارات توس.
شاکد، شائول (1393). از ایران زردشتی تا اسلام. ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر. تهران: انتشارات ققنوس.
مینوی خرد. (1397). احمد تفضلی. تهران: توس.
یشت­ها (1377). ترجمۀ ابراهیم پورداوُد، تهران: انتشارات اساطیر.
 
Anklesaria, P.K. (1958). “A Critical Edition of the Unedited Portion of the Dadestan-ī Dēnig”, Unpublished Thesis, University of London.
Bartholomae, C. (1961). Altiranisches wörterbuch. Berlin: Verlag von karl.
Boyce, M. (1975). A  Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian (Acta  Iranica 9), Leiden , Téhéran – Liège.
Gershevitch. Ilya (1959). the Avestan Hymn to Mitra. Cambridge: Cambridge University press.
Lommel, H. (1927). Die Yašt’s des Avesta.  Göttingen und Leipzig.
دوره 15، شماره 1
شهریور 1403
صفحه 1-25

  • تاریخ دریافت 14 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری 05 آذر 1402
  • تاریخ پذیرش 02 دی 1402