,
نوع مقاله : علمی-پژوهشی
چکیده
تجربیات انسان از جهان خارج ساختهایی مفهومی در ذهن پدید میآورد که به زبان منتقل میشود. این ساختها به عقیدۀ جانسون(1987) طرحوارههای تصوری(image schemas) نامیده میشوند. طرحوارههای تصوری سطح اولیهتری از ساخت شناختی زیربنای استعاره را تشکیل میدهند و امکان ارتباط میان تجربیات فیزیکی انسان را با حوزههای شناختی پیچیدهتری نظیر زبان فراهم میآورند. این طرحوارهها به سه دسته طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی قابل تقسیمند. از آنجایی که زبان رسمی و مکتوب کشورمان فارسی معیار است و اکثر گویشها دارای آثار مکتوب نیستند و در معرض نابودی قرار دارند و با توجه به قدمت گویش تالشی و نیز شباهت زیاد آن با زبان فارسی باستان در این پژوهش به بررسی معناشناختی طرحوارههای تصوری بر اساس دیدگاه جانسون پرداختهایم و بسامد آنها را در ضرب المثلهای تالشی بررسی کردهایم. روش تحقیق تحلیلی توصیفی است و دادهها به صورت اسنادی با بررسی طرحوارهها در آثار مکتوب قصهها و مثلهای تالشی گردآوری شده است. همچنین به منظور پیشگیری از برخی ابهامات، بخش عمده دادهها به صورت میدانی از طریق مصاحبه حضوری با گویشوران تالشی به ویژه افراد کهنسال و بیسواد جمعآوری شده است. نتیجه تحقیق نشان داده است که طرح وارۀ حجمی بیشترین درصد را در ضرب المثلهای تالشی داشته است.
- آریان فر، سیمین (1385)، بررسی شماری از ضرب المثلهای زبان فارسی بر اساس طرح واره های تصوری در چارچوب نظریۀ معنی شناسی شناختی. پایان نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا.
- دهخدا، علی اکبر، (1363)، امثال و حکم، انتشارات امیرکبیر، تهران.
- ذوالفقاری، حسین، (1386)، "هویت ایرانی و دینی در ضرب المثلهای فارسی". فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم، شمارۀ 2. صص53-27
- رفیعی، علی، (1386)، لغت نامه تالشی. انتشارات دانشگاه گیلان، رشت.
- روشن، بلقیس. یوسفی راد، فاطمه. شعبانیان، فاطمه. (1392)، "مبنای طرح واره ای استعاره های موجود در ضرب المثلهای شرق گیلان". زبان شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال چهارم، شمارۀ دوم. صص94-75
- صفوی، کورش. (1383)، درآمدی بر معناشناسی. چاپ دوم، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، زبان و ادبیات/15.
- عبدلی، علی. (1369). تالشیها کیستند. انتشارات ققنوس.
- عبدلی، علی. (1393). قصهها و ضرب المثلهای تالشی. رشت، نشر بلور.
- مخاطب، محمد، (1385)." شناسایی و کاربرد ضرب المثلهای فارسی مرتبط با اصول آموزش خانواده". طرح پژوهشی، پژوهشگاه وزارت آموزش و پرورش، پژوهشکدۀ اولیا و مربیان، تهران.
References
- Evans, Vyvyan & Melanie Green (2006). Cognitive Linguistics: An introduction, Edinburgh University Press.
- Evans, Vyvyan, K. Benjamin Bergen, and Jorg Zinken (eds) (2007). “The cognitive Linguistics Enterprise: An overview”, The Cognitive Linguistics Reader, Equinox Publishers. . p:263-266
- Johnson, Mark. (1987). The body in mind: The bodily basis of meaning, Imagination, and Reason, The university of Chicago Press.
- Langaker, R.w. (1987). Foundations of Cognitive Grammar, Vol.1. Stanford University Press.
- Mieder, Wolfgang. (2008). Proverb Speaks Louder than Words: Folk Wisdom in Art, Culture, Folk Wisdom in Art, Culture, Folklore, History, Literature and Mass Media. Peter Lang Publications: New York.