زبان‌شناخت

زبان‌شناخت

ریختارشناسی داستان و فراقواعد آن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده
عضو هیئت علمی پژوهشکده‌ی زبان-شناسی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نویسنده مسئول،
10.30465/ls.2019.4988
چکیده
پی­آیند روایت در همه­ی آثار داستانی تا اندازه­ای قابل پیش­بینی است. کمتر پیش می­آید که خواننده از همان آستانه­ی متن با جهان داستان هم­بوم نشود، و از شرح ماوقع به گمانه­زنی درباره­ی پیش­آمدهای قریب­الوقوع داستان نیفتد. حدود این گمانه­زنی را اما انتظارات برحقی تعیین می­کند که از ریختارشناسی متن روایی در نظر خواننده نقش می­بندد. منظور از ریختارشناسی در این­جا استقرای مضامین متن از سازه­های آن است که با نگاهی پیشینی به فرجام داستان صورت می­گیرد. از این نظر، خوانش داستان را می­توان تابعی از «کارکرد اتوپیایی فهم» در حرکتی معطوف به افق پیشاروی خواننده دانست؛ افقی که خود قبلاً بنابر مفروضات خواننده پیش­پیکربندی شده و دائماً به پشتوانه­ی همین مفروضات بازتولید می­شود. حال، مسئله این است که در پیشرفتی چنین پس­نگر چگونه می­توان کارکرد اتوپیایی فهم را تبیین کرد؟ هدف از مقاله­ی حاضر، تبیین این کارکرد و کاربست مبانی آن در خوانش داستان­های نوین فارسی است.
کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

A Morphemic Analysis of Story and its Metarules

نویسنده English

hossein safi pirloohe
Assistant Professor of Linguistics Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده English

The sequence of story events is more or less reasonably foreseeable from its very immergence. Barely does a reader enter a story world, while precluding any short-term outlook. Whatever the readerly oriented horizons of expectations might be, they should nonetheless be textually legitimized through morphemics, which is an autotelic constituent analysis of a narrative text in order to deduce thematic components of the story behind it. Story reading, in this futuristic sense, can be defined as a function of some utopian hermeneutics, both arousing from the reader's perfigurated vision, and reconfiguring it at the same time. Inquiring into such a regressive progression along with morphemic analysis of a number of Persian modern sample stories, this article aims to explore the dialectics of reading.

کلیدواژه‌ها English

story per/configuration
morphemic analysis
horizon of expectations
utopian hermeneutics
Persian Modern fiction
آذرپناه، آرش (1395). جرم زمانه­ساز. تهران: چشمه.
اکو، امبرتو، ریچارد رورتی و جاناتان کالر (1397). تفسیر و بیش­تفسیر. ویراستار استفان کولینی. ترجمه­ی فرزان سجودی. تهران: علمی­فرهنگی.
بابایی، فرهاد (1393). جناب آقای شاهپور گرایِلی همراه خانواده. تهران: چشمه
براهنی، رضا (1368). قصه­نویسی. چاپ چهارم. تهران: البرز.
پراپ، ولادیمیر (1368). ریخت­شناسی قصه­های عامیانه. ترجمه­ی فریدون بدره­ای. تهران: توس.
پرینس، جرالد (1395). روایت­شناسی، شکل و کارکرد روایت. ترجمه­ی محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.
تبرایی، بابک (1397). گورخواب. تهران: هیلا.
ریکور، پل (1395). ایدئولوژی اخلاق، سیاست. ترجمه­ی مجید اخگر. تهران: چشمه.
ریکور، پل (1397).  زمان و حکایت. کتاب دوم: پیکربندی زمان در حکایت داستانی. ترجمه­ی مهشید نونهالی. تهران: نی.
شجاعی، سیدمهدی (1388). دموکراسی یا دموقراضه. چاپ دوم. تهران: کتاب نیستان.
قاسمی، رضا (1390الف). وردی که بره­ها می­خوانند. برلین: گردون.
قاسمی، رضا (1390ب). چاه بابِل. برلین: گردون.
قاسمی، رضا (1384). همنوایی شبانه­ی ارکستر چوب­ها. تهران: نیلوفر.
کرنی، ریچارد (1395). «میان ایدئولوژی و اتوپیا». در پل ریکور. ایدئولوژی اخلاق، سیاست. ترجمه­ی مجید اخگر. تهران: چشمه.
مشدی­گلین خانم، (1374). قصه­های مشدی گلین خانم.گردآورده­ی ل. پ. الول ساتن. ویرایش ا. مارتسولف، آ. امیرحسینی نیتهامر، و س. ا. وکیلیان. تهران: مرکز.
منایی، حمیدرضا (1395). برج سکوت. تهران: نیستان.
نگین­تاجی، آریا (1390). روزنامه­نگار. تهران: ثالث.
هرمن، دیوید (1393). عناصر بنیادین در نظریه­های روایت. ترجمه­ی حسین صافی. تهران: نشر نی.
یزدانی خرم، مهدی (1394). سرخِ سفید. تهران: چشمه.
Sternberg, M. (2001). “How Narrativity Makes a Difference.” Narrative9 (2), 115–22.

  • تاریخ دریافت 27 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری 20 آبان 1398
  • تاریخ پذیرش 05 آذر 1398