• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی

    نویسندگان

    • مصطفی عاصی 1
    • بیتا قوچانی 2

    1 استاد زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

    2 دانشجوی دکتری زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2020.5444
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

پژوهش حاضر با بهره‌گیری از رویکرد ساختواژة شناختی در تلاش است تا پسوندهای اشتقاقی با مفهوم «دارندگی» در زبان فارسی را با استفاده از ابزار تحلیلی معرفی شده در این رویکرد مشخصاً برگرفته از هماوند (2011) یعنی مقوله‌بندی، حوزه‌بندی و مفهوم‌سازی، طبقه‌بندی نماید و به واکاوی معناشناختی هر کدام از آنها بپردازد. به این منظور با گردآوری داده‌ها با مراجعه به پایگاه دادگان زبان فارسی (PLDB)، سایت واژه‌یاب آنلاین فارسی، فرهنگ پیشوند و پسوند فرشیدورد (1388) و کشانی (1371)، تعداد 157 مورد از ترکیبات اشتقاقی دارای مفهوم «دارندگی» جمع‌آوری شدند، سپس با مراجعه به فرهنگ زانسو (1372)، معنای هرکدام از این کلمات مورد بازبینی قرار گرفت؛ سپس به روش تحلیلی و توصیفی، داده‌های مذکور با تمرکز بر وند به کاررفته در آنها بررسی، دسته‌بندی و توصیف شدند. در حوزة شناختی «دارندگی» و مالکیت، هشت منظر متفاوت وجود دارد که باعث ساخته شدن مفاهیم متفاوتی از این حوزه می‌شوند. منظرهایی که از پسوندهای حوزة «دارندگی» در زبان فارسی به دست آمدند عبارت بودند از کثرت، تمسخر و تحقیر، شغل و پیشه، حالت روحی و فیزیکی ناخوشایند، صفت اشیاء یا وضعیت و صفت انسان‌ها.
 

کلیدواژه‌ها

  • اشتقاق
  • پسوندهای دارندگی
  • حوزه‌بندی
  • زبان فارسی
  • ساختواژة شناختی
  • مقوله‌بندی
  • مفهوم‌سازی
  • هماوند
  • XML
  • اصل مقاله 286.21 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
افراشی، آزیتا (1393)، « مقوله‌بندی و شناخت». فصلنامة پازند، سال دهم، ش 37.
_________(1395)، مبانی معنی‌شناسی شناختی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بامشادی، پارسا  و انصاریان، شادی (1395)، «بررسی پسوند (-گر) فارسی در چارچوب ساختواژة شناختی ». مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی صرف، نشر نویسه پارسی.
بامشادی، پارسا و داوری اردکانی، نگار (1397)، «رویکردی ساختی شناختی به پسوند (-گار) در زبان فارسی». پژوهش‌های زبانی، سال 9، ش 2؛، صص 66-45.
رضایی، حدائق  و  رفیعی، عادل (1395)، «بررسی شبکة معنایی پسوند مکان‌ساز (-گاه) با رویکردی شناختی». فصلنامة زبان‌پژوهی، دانشگاه الزهرا، سال هشتم، ش 18، بهار 1395.
شقاقی، ویدا (1394)، فرهنگ توصیفی صرف. تهران: انتشارات علمی.
شقاقی، ویدا (1395)، مبانی صرف. چاپ هشتم، تهران: سمت.
شهریاری، یعقوب  و  مولودی، امیرسعید (1397)، «بررسی پسوندهای مبتنی بر شباهت (-آسا) ، (-سا) و (-سان) در زبان فارسی بر اساس چارچوب صرف شناختی»، مجموعه مقالات دهمین همایش بین‌المللی زبان‌شناسی ایران، 3 و 4 مهر 1397، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
صادقی، علی‌اشرف (1372-1370)، «شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی (مجموعه مقالات) » تهران: نشر دانش. صص 327-256.
صمصامی، محمد (1346)، پیشوندها و پسوندها در زبان فارسی. اصفهان: انتشارات مشعل.
عاصی، مصطفی (1395)، «نخستین پیکرة جامع زبان فارسی: از آغاز تا امروز»، مجموعه مقالات دومین همایش ملی زبان‌شناسی پیکره‌ای، انجمن زبان‌شناسی ایران.
فرشیدورد، خسرو (1388)، ترکیب و اشتقاق در زبان فارسی، ترکیب و تحول آن در زبان فارسی، دستوری برای واژه‌سازی، تهران: زوار.
قریب، عبدالعظیم (1323)، «پسوندهای اتصاف و مالکیت»، نامة فرهنگستان، سال 2، ش 2، صص 48-44.
قطره، فریبا  و  طالبی، مهناز (1391)، «صرف شناختی و گسترة آن» ، مجموعه مقالات سومین هم‌اندیشی صرف، صص 221-224.
کربلایی صادق، مهناز و گلفام، ارسلان (1395)، «نگاهی بر واژه‌های مرکب و مشتق‌ساز مکان‌ساز در فارسی: رویکرد صرف شناختی»، ماهنامة جستارهای زبانی، ش 3، صص 127-107.
کشانی، خسرو (1371)، اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کشانی، خسرو (1372)، فرهنگ فارسی زانسو. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کلباسی، ایران (1380)، ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کوشکی، فاطمه (1396)، «کشتی‌گیر، پیروزگر، نشانگر: تحلیلی مفهومی- درزمانی از مشتقات پسوند (-گر) در زبان فارسی». مجموعه مقالات نخستین همایش ملی معنی‌شناسی شناختی، نشر نویسه پارسی.
محمودی بختیاری، بهروز (1378)، «تکواژ "خانه" و عملکرد معنایی آن در ساختواژة زبان فارسی». مجلة زبان و ادب، دانشکدة ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی، ش 9 و 10، صص 191-182.
نجفیان، آرزو  و  همکاران ( 1394)، «صرف کاربردشناختی پسوندهای نسبت در زبان فارسی». زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، ش13، پاییز و زمستان 1394.
 
Arndt-Lappe, S. (2014). ‘Analogy in Suffix Rivairy- The Case of English –ity and –ness” . English Language and Linguistics, November 2014.
Aronoff, M, & Cho, S. (2001). ‘The semantics of -ship suffixation’. Linguistic Inquiry, (32), 167-173.
Hamavand,Z. (2011). Morphology in English. Word formation Cognitive Grammar. New York: Continuum International Groups.
Kaunisto, M (2009). ‘The Rivalry between English Adfjectives Ending in –ive and -ory’. Selected Proceedings of the 2008 Symposium on New Approaches in English Historical Lexis (HEL-LEX 2), ed. R. W. McConchie, Alpo Honkapohja, and Jukka Tyrkkö, 74-87. Somerville, MA:Cascadilla Proceedings Project.
Langaker,R.W. (1987). Foundation of cognitive Grammar.Vol:I.. Standford,CA:Standford University Press.
Langaker,R.W. (2019). Morphology in Cognitive Grammar , in The Oxford Handbook of Morphological Theory, edited by Henny Audring and Francesca Masini.
Lakoff,G. & Johnson.M. (1980). Metaphors We live by. Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff,G. (1987). Woman, Fire and Dangerous Things, What Categories Reveal about the Mind. : Chicago and London: Chicago University Press.
Lieber, R. (2004). Morphology and lexical semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Niemi.J.Laine. M.tuminen.J. (1994). “The Processing of Affixed Words:Foundations of a New Model”. Language and Cognitive Processes,9(3)423-446.
Onysko, A & Sascha.M. (2010). Cognitive Perspectives on Word Formation. New York: De Gruyter Motion.
Phillott,D.C.(1919). Higher Persian Grammar, Calcutta, 1919.
Riemer,N. (2010). Introducing Semantics. Cambridge University Press.,
Trips,C.(2008). “New insights into the rivalry of suffixes”. In Morphology and dialectology : on-line proceedings of the Sixth Mediterranean Morphology Meeting (MMM6), Ithaca, 27-30 September 2007, pp 132-146, University of Patras.
http://pldb.ihcs.ac.ir
http://www.farsilookup.com
    • تعداد مشاهده مقاله: 948
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 526
زبان‌شناخت
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21
شهریور 1399
صفحه 203-224
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 286.21 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 31 فروردین 1399
  • تاریخ بازنگری: 17 خرداد 1399
  • تاریخ پذیرش: 23 تیر 1399
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 948
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 526

APA

عاصی, مصطفی و قوچانی, بیتا . (1399). بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی. زبان‌شناخت, 11(1), 203-224. doi: 10.30465/ls.2020.5444

MLA

عاصی, مصطفی , و قوچانی, بیتا . "بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی", زبان‌شناخت, 11, 1, 1399, 203-224. doi: 10.30465/ls.2020.5444

HARVARD

عاصی, مصطفی, قوچانی, بیتا. (1399). 'بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی', زبان‌شناخت, 11(1), pp. 203-224. doi: 10.30465/ls.2020.5444

CHICAGO

مصطفی عاصی و بیتا قوچانی, "بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی," زبان‌شناخت, 11 1 (1399): 203-224, doi: 10.30465/ls.2020.5444

VANCOUVER

عاصی, مصطفی, قوچانی, بیتا. بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی. زبان‌شناخت, 1399; 11(1): 203-224. doi: 10.30465/ls.2020.5444

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب