تحلیل مقایسه‌ای شعری از مثنوی مولوی با ترجمه‌ی انگلیسی آن بر اساس نظریه‌ی انسجام هلیدی و حسن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار زبان‌شناسی، پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران (نویسنده مسئول)،

3 دانشیار ادبیات، پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ، تهران، ایران

4 استادیار گروه زبان انگلیسی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران،

چکیده

 پژوهش بر اساس نظریه­ی انسجام هلیدی و حسن (1985) و با روش توصیفی – تحلیلی و آماری انجام شد. هدف نگارندگان این بود که در چارچوب فرانقش­ متنی هلیدی، به بررسی مقایسه­ای کاربست عوامل انسجام متنی و میزان انسجام و پیوستگی در متون شعری هشت بیتی از دفتر اول مثنوی مولوی و ترجمه­ی انگلیسی جاوید مجدِّدی بپردازند و به سؤالات زیر پاسخ دهند: 1 .بر اساس نظریه­ی انسجام هلیدی و حسن (1985)، میزان انسجام و پیوستگی در این شعر مثنوی مولوی و ترجمه­ی آن چقدر است؟ و چگونه به کار رفته است؟ 2. با توجه به تحلیل مقایسه­ای بسامد انسجام و پیوستگی در دو متن مبدأ و مقصد، مترجم تا چه حد در انتقال مفاهیم، موفق بوده است؟ به این منظور، مطابق مدل هلیدی، بسامد عوامل انسجام واژگانی و دستوری و درصدهای انسجام و پیوستگی در اشعار محاسبه شدند. بر اساس «تعادل نقش­بنیاد هلیدی در ترجمه» نزدیکی درصد­های انسجام (% 6/94,  %4/96) و پیوستگی (% 8/92 , 91%) در دو متن و نیز شباهت نحوه­ی توزیع عوامل انسجام در آن­ها که به جز در عوامل برابری و هم­معنایی، بسیار نزدیک به هم بودند، می­توانند نشان دهنده­ی تبعیت مترجم از سبک متن مبدأ در انتقال مفاهیم متن مبدأ از طریق ترجمه باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative analysis of one poem of Rumi's Masnavi and its English translation based on the theory of Cohesion of Halliday and Hasan

نویسندگان [English]

  • Zohreh Asoudeh 1
  • Marziye Sanaati 2
  • tahereh ishany 3
  • Fatemeh Seyyedebrahimi Nejad 4
1 PhD Student of Linguistics, Islamic Azad University- North Tehran Branch,Tehran, Iran
2 Research Institute of Cultural Heritage and Tourism - Research Center for Linguistics, Inscriptions and Texts, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Literature, Institute of Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran
4 Assistant Professor of English Language Department, Sirjan Branch, Islamic Azad University, Sirjan, Iran,
چکیده [English]

The authors used a descriptive-analytical and statistical method based on Cohesion Theory of Halliday and Hassan (1985). they aimed to compare the application frequency of grammatical and lexical cohesion factors and the degree of cohesion and coherence in an eight-couplet poem from the first book of Rumi's Masnavi and its English translation and answer the following questions:

1. According to the cohesion theory of Halliday and Hasan, what is the degree of cohesion and coherence in this poem of Rumi’s Masnavi and its translation? how are the cohesion factors distributed?

2. considering the comparative analysis of the frequency of cohesion and coherence in the source and target texts, to what extent has the translator been successful in transferring the concepts?

based on Halliday’s model, the frequency of lexical and grammatical cohesion factors and percentage of cohesion and coherence in the poems were calculated. Considering Halliday’s Approach of Equivalence in Translation, closeness of cohesion (94.6% , 96.4%) and coherence percentages (92.8% , 91%) in two texts as well as similarity of the distribution of cohesion factors, which were very close together, except in equivalence and synonymy factors, can demonstrate the translator success in reproducing style and meaning of the source text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • functional linguistics
  • cohesion
  • coherence
  • Rumi'
  • s Masnavi
  • Poetry Translation of Mojaddedi

مراجع

امرایی، محمد حسن و بهبود ناصری هرسینی (1395). «نظریه­ی انسجام هلیدی و حسن (1985) و کاربست آن  در      داستانکی روایی از مثنوی معنوی»، در کتابچه­ی مجموعه مقالات دومین همایش ملی متن­پژوهی ادبی، نگاهی         تازه به متون داستانی کهن، جلد دوم (517- 536)، به همت محمد­رضا حاج­بابایی، تهران: کتاب­خانه ملی              جمهوری اسلامی ایران.
امرایی، محمد حسن، غلام­حسین رضایی هفتادر و محمد­تقی زند وکیلی (1396). «ارزیابی مقایسه­ای انسجام در          سوره­ی علق و ترجمه­ی آن از حداد عادل بر اساس نظریه هلیدی و حسن»، پژوهش­­های ترجمه در زبان و            ادبیات عربی، س 7، ش 16، صص 119-148.
ایشانی، طاهره (1389). انسجام در غزل فارسی، تحلیل مقایسه­ای چند غزل حافظ و سعدی، رساله­ی دکتری، تهران:     گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی.
ایشانی، طاهره و معصومه نعمتی‌قزوینی (1392). «بررسی انسجام و پیوستگی در سوره­ی صف با رویکرد                  زبان‌شناسی نقشگرا»،  مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، س 27، ش 9، صص 65- 95.
باطنی، محمدرضا (1373). زبان و تفکر: مجموعه مقالات زبان­شناسی، چاپ پنجم، تهران: فرهنگ معاصر.
خان­جان، علیرضا (1393). «انواع معنا در ترجمه»، مترجم، س 23، ش 55، صص 123-142.
زمانی، کریم (1398). شرح جامع مثنوی معنوی، دفتر اول، تهران: اطلاعات.
سارلی، ناصرقلی و طاهره ایشانی (1390). «نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان               کمینه­ی فارسی  – قصه­ی نردبان»، زبان­پژوهی، س 2، ش 4، صص 51-77.
شیری، علی­اکبر (1382). «عوامل انسجام در زبان فارسی»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ش 68، صص 9-15.
صناعتی، مرضیه (1386). مفهوم­شناسی در واژه­سازی زبان فارسی، رساله­ی دکتری، تهران: گروه زبان­شناسی دانشگاه     علامه طباطبایی. 
طاهری، محمد، مرتضی رزاق­پور، محمد آهی و حمید آقا­جانی (1392). «بررسی تطبیقی ترجمه­های مثنوی»، ادبیات     تطبیقی، س 4، ش 8 ، صص 165-202.
قوامی، بدریه و لیدا آذرنوا (1392). «تحلیل انسجام و هماهنگی انسجامی در شعری کوتاه از شاملو»، زبان و ادب          فارسی، س 5، ش 15، صص 71-84.
مصطفوی، پونه و مرضیه صناعتی (1395). «بررسی سبکی یک داستان کوتاه معاصر از منظر نقشگرایی هلیدی»،          زبان و زبان­شناسی، س 12، ش 23، صص 131-156.
نعمتی قزوینی، معصومه (1392). «نقدی بر ترجمه­ی سوره­ی بینه از طاهره صفارزاده بر اساس الگوی انسجام»،          پژوهش­های  ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 3، ش 9، صص 11-36.
نعمتی قزوینی، معصومه و طاهره ایشانی (1394). مقایسه­ی کاربست عوامل انسجام در سوره­ی اعلی و ترجمه­ی آن      از صفارزاده، پژوهش­های قرآنی، س 20، ش 1، صص 120-145.
Halliday, M.A.K (1985). An Introduction to Functional Grammar, London: Edward Arnold.
Halliday, M.A.K & C.M.I.M Matthiesson (2014). Halliday’s Introduction to Functional                  Grammar, 4th Ed, New York: Routledge.  
Halliday, M.A.K & R. Hasan (1976). Cohesion in English, London: Longman.
Halliday, M.A.K & R. Hasan (1989). Language, Context and Text: Aspects of                               Language in a Social Semiotic Perspective, Oxford: Oxford University Press.
Manfredi, M (2011). "Systemic Functional Linguistics as a tool for translation teaching:              towards a meaningful practice", in: Rivista internazionale di tecnica della traduzione =            International Journal of Translation, n13, pp 49-62. 
Maulana J. D. M (2004). Rumi the Masnavi Book one, A new translation by Jawid                       Mojaddedi, Oxford: Oxford University Press.
Munday, J. (2016). Introducing translation studies: Theories and applications Fourth                  Edition, New York: Routledge.  
Thompson, G (2014). Introducing Functional Grammar, 3rd Ed, New York: Routledge
زبان‌شناخت
دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پاییز و زمستان 1400
صفحه 31-67

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1400

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار