زبان‌شناخت

زبان‌شناخت

شایست ناشایست روزهای ماه بر اساس متن مادیان سی روزه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان
زهرا محمودیان 1
ایرج عنایتی زاده 2
1 کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات؛ تهران.
2 دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات؛ تهران
10.30465/ls.2022.7363
چکیده
در تقویم باستانی سال مبتنی بر دوازده ماه سی روزه بود و هر یک از سی روز ماه به نام یکی از ایزدان و فرشتگان دین زرتشتی منسوب شده بود. بین ایرانیان برای انجام کارها بایدها و نبایدهایی وجود داشته است و هر روزی برای انجام کاری مطلوب و پسندیده بوده است. در قطعه­ای پهلوی موسوم به مادیان سی روزه ذکر شده است که چه کاری برای کدام روز مناسب و نیک است. پرسش اصلی این تحقیق چنین است که آیا اعتقاد به سعد و نحس بودن کارها با خویشکاری ایزدان ناظر بر روزهای ماه ارتباط داشته است و از آن تاثیر می­پذیرفته­ یا خیر؟ در منظومه­ی فرضیات نامه دستور داراب پالن و قطعه­ای موسوم به حقیقت روزها از آذرباد مهراسپندان هم کارهایی را که باید در هر یک از سی روز ماه انجام شود؛ ذکر شده است. این پژوهش به شیوه مطالعه اسنادی-کتابخانه­ای بایسته­های سی روزه ماه ایرانی را بررسی می­کند . نخست متن پهلوی مادیان سی روزه به فارسی برگردانده می­شود و از جنبه زبانشناسی بررسی می­گردد و با فرضیات نامه و اندرز آذرباد مهراسپندان مطابقت می­­گردد. این تحقیق نشان می­دهد اعتقاد  به سعد و نحس بودن کارها در روزهای ماه بین ایرانیان رایج بوده است و با نام و وظیفه ایزدان حافظ سی روز ماه مرتبط می­باشد.
کلیدواژه‌ها
"سی روزه "
" شایست ناشایست"
"تقویم باستانی"
"باورهای عامیانه"
"ایزدان "

عنوان مقاله English

The do's and don'ts of the days of the moon based on the text of the MAdayAn I Sih-ROzag)

نویسندگان English

Zahra Mahmoodian 1
Iraj Enayatizadeh 2
1 MA of Iranian Ancient Culture and Languages, Islamic Azad University ,Science and Research Branch , Tehran.
2 Ph.D in Iranian Ancient Culture and Languages ,Islamic Azad University , Science and Research Branch, Tehran.
چکیده English

In the ancient calendar, the year was based on twelve thirty-day months, each of the thirty days of the month was attributed to one of the gods and angels of  Zoroastrian religion.. There have been do’s and don’ts for doing things among Iranians, and every day has been desirable for doing something. In the Pahlavi piece called MAdayAn I Sih-ROzag , thirty days are mentioned, what is suitable and good for which day. The main question of this research is whether the belief in the misfortune of deeds is related to the selfishness of the gods who observe the days of the month and is it influenced or not? In the book of Farziyat-Nameh of Darab Pahlan’s and a piece called “Truth Days” from Azarbad Mehraspandan, the works that should be included in Each of the thirty days of the month did is listed. This research examines the thirty-day requirements of the Iranian month by means of documentary-library study. First, the Pahlavi text of MAdayAn I Sih ROzag is translated into Persian and examined linguistically, and it is matched with the Farziyat-Nameh and advice of Azarbad Mehraspandan. This research shows that the belief that things are unlucky on the days of the month has been common among Iranians and is related to the names and duties of  Gods of  thirty days of the month.  

کلیدواژه‌ها English

Thirty days”
“do’s and don’ts”
“Ancient Calendar”
“Folk ‌Beliefs”
“Gods”
آموزگار؛ ژاله ( 1374) . تاریخ اساطیری ایران . تهران : سمت .
_______ ( 1386) . زبان فرهنگ اسطوره . تهران: معین .
باقری حسن کیاده؛ معصومه وحشمتی؛ مهناز(۱۳۹۳)پیشگویی و طالع بینی در متون ایرانی دوره میانه؛ فرهنگ و ادبیات عامه؛ بهار و تابستان؛ دوره ۲؛ ش.۳؛ صص. ۱-۲۴
برهان؛ محمد حسین بن خلف ( 1317) . فرهنگ برهان قاطع . تهران : شرکت سهامی طبع چاپ
بیرونی؛ ابوریحان ( 1389 ) . آثار الباقیه . ترجمه اکبر دانا سرشت ؛ تهران: امیر کبیر .
پورداوود؛ ابراهیم( ۱۳۸۷) . خرده اوستا نامه مینوی. تهران : دنیای کتاب .
تفضلی؛ احمد ( 1375) . تاریخ ادبیات ایران قبل از اسلام . تهران: سخن .
تقی زاده؛ حسن ( 1316 ) . گاه شماری در ایران باستان . انتشارات کتابخانه تهران.
زرشناس؛ زهره و رشنو؛ مریم(۱۳۹۶) ایزد رشن وجایگاه او در دین زرتشتی؛ زبانشناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ سال هشتم، شمارة اول، بهار و تابستان: صص.۱۰۷-۱۲۴
سلیم؛ عبدالامیر. ( 1353) . تطبیق روزهای ماه در فرهنگ ایرانی و احادیث اسلامی یا سی روزه در حدیث شیعه . تبریز : دانشکده ادبیات و علوم انسانی ؛ صص.۲۵۱-۲۸۶
فره وشی؛ بهرام .( 1352). فرهنگ پهلوی . تهران : دانشگاه تهران .
عریان؛ سعید ( ۱۳۹۱). متن­های پهلوی) ترجمه ؛ آوانوشت). تهران: نشر علمی .
ــــــــــــ(۱۳۹۹) بندهش: آوانوشت، ترجمه، یادداشت‌ها: بر پایه نسخه شماره «۱» تهمورس دینشاه (TD1)؛ تهران: انتشارات برسم‏‫.
عنایتی زاده؛ ایرج(۱۳۹۵) وجرکرد دینی: آوانوشت؛ ترجمه ؛ تعلیقات ؛ واژه نامه؛ رساله دکتری؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ تهران: واحد علوم و تحقیقات.
غلامی؛ زهرا(۱۳۹۹).سعد و نحس ایام در باورها و امثال وحکم بیرجند؛ دو ماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه؛ سال 8، شمارة 32 ، خرداد و تیر؛ صص.۱۲۳-۱۴۷
میرفخرایی؛ مهشید(۱۳۹۳).  بررسی دینکرد ششم . تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
Boyce, Mary.(1970) . " On the calendar of  Zoroastrian feasts " : Bulletin of the school of oriental and African studies . v.33.p.p. 513- 539
Haug, M .(1973). An old  Pahlavi-Pazand glossary, Osnabruek: ‎Biblio Verlag.
Jamasp Asana, Minocheherji .(1897) . Pahlavi texts . Bombay : Fort printing press .
Kapadia, D.D (1953). Glossary of Pahlavi Vendidad, Bombay: Dinshah D. Kapadia
Katrak,J.C(1974) "two modern Pahlavi production", in: Kurus memorial volume Bombay, Bombay: ‎Iran culture House,pp.71-80.
kotwal.,F.M.(2017). "A historical overview of the Parsi settlement in Navsari", Digital Archive of  Brief notes and Iran Review, vol.1, no.4, pp.62-72.
Mackenzie, D.N. (1971) . A concise Pahlavi dictionary . London : Oxford .
Pahlan, Dastur Darab . (1924) . The Persian FarziAt – NAmeh and khOlaseh-DIn . Bombay : Fort printing press .
Sanjana, Dastur Peshutan .B.J.(1848). wizIrgerd I DEnIg . Bombay : Jamshed jiji bhai .
Sheffield, D.J.(2005). "The wizirgerd-e Denig and the evil spirit". Bulletin of the Asia
institute,v.19.pp.181-189
West, E.W(1887) "Notes sur quelques petits texts pehlvis" , in: Le Museon, vol.6, pp.267-272
West,E.W(1897) "Pahlavi literature", in: Grundriss der Iranischen Philologie by  Ludwig Wilhelm Geiger, Band II, pp.108-111. 
 
 

  • تاریخ دریافت 15 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری 19 دی 1400
  • تاریخ پذیرش 08 بهمن 1400