• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی

    نویسنده

    • فاطمه راکعی

    پژوهشکده زبان‌شناسی/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات‌فرهنگی

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2021.7364
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

ترجمه در ارتباط میان فرهنگ‌ها نقشی اساسی ایفا می‌کند. متون ادبی نیز در انعکاس اندیشه، عواطف و تخیل انسان‌ها، جای‌گاهی ویژه دارند؛ اما ترجمه­ی متون ادبی، خاصه شعر، همواره محل بحث و چالش بوده، به‌نحوی‌که بسیاری از مترجمان و صاحب‌نظران، اصولاً شعر را ترجمه‌ناپذیر می‌دانند. امروزه «مطالعات ترجمه» در جای‌گاه حوزه‌ای بینارشته‌ای، با هم‌کاری رشته‌های مختلف علمی، ازجمله زبان‌شناسی، ادبیات و فلسفه، به مسئله‌ی چیستی، چرایی و چه‌گونگی این نوع از ترجمه می‌پردازد و آرای مختلفی را تاکنون درباره‌ی ترجمه­ی شعر ارایه داده است. هدف مقاله‌ی حاضر، مطالعه­ی آرا و نظرات درباره‌ی ترجمه(نا)‌پذیری شعر، بررسی این دیدگاه‌ها و درنهایت، بررسی وجوهی از ترجمه‌پذیری و ترجمه‌ناپذیری شعر معاصر فارسی به زبان انگلیسی، با درنظرگرفتن متغیرهای موثر بر آن است. براساس یافته‌های این پژوهش، محتوا و پیام و ابداعات بیانی و زیبایی‌شناختی، نمادها و استعاره‌ها (عناصر جوهری شعر) و هم‌چنین، تلمیحات و اشارات تاریخی و فرهنگی (مسائل فرهنگی و اجتماعی) ترجمه‌پذیرند؛ آن‌چه سبب تلقی ترجمه‌ناپذیری از شعر شده است، عمدتاً موارد موسیقایی، هم‌چون وزن و قافیه و جناس و نیز موارد بسیار درهم‌تنیده‌ای از معنا و آواست که ترجمه‌اش دشوار است؛ هرچند به استناد آن‌ها، نمی‌توان شعر را در کلیت آن «ترجمه‌ناپذیر» تلقی کرد.

کلیدواژه‌ها

  • ترجمه‌پذیری
  • ترجمه‌ناپذیری
  • شعر
  • XML
  • اصل مقاله 467.95 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
امیریان، یونس (1392). «شعر کوچه همراه با ترجمه‌ی انگلیسی». برگرفته از http://motarjem-j.blogfa.com/post/100.
اخوان ‌ثالث، مهدی (1395). «مجموعه‌ی ده کتاب شعر مهدی اخوان‌‍ثالث». تهران: انتشارات زمستان.
افشار، مهدی (1387). «ترجمه دفتر شعر ناخنکی به زندگی اثر فاطمه راکعی». تهران: نشر واژه‌آرا.
انوشیروانی، علیرضا (1384). تاویل نشانه‌شناختی ساخت‌گرای شعر «زمستان». «مجله‌ی پژوهش زبان‌های خارجی»، شماره 23، 5-20.
بهبهانی، سیمین (1390). «مجموعه اشعار سیمین بهبهانی». تهران: انتشارات نگاه.
پرین، لارنس (1383). «درباره ی شعر» (ترجمه ی فاطمه راکعی). تهران: انتشارات اطلاعات.
پوری، احمد (۱۳۸۳). گفت‌وگویی با احمد پوری. «آزما»، ۳۵.
جاحظ، عمروبن بحر (1969). «الحیوان». بیروت: منشورات محمدعلی بیضون.
حسینی‌معصوم، سیدمحمد و علیزاده، الهه (1394). تفاوت‌های نحوی، چالشی در ترجمه ادبی،مورد پژوهی: ترجمه ضمیر سوم شخص مفرد در غزل‌های حافظ، «فصل‌نامه‌ی مطالعات زبان و ترجمه» (دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی)، علمی ـ پژوهشی، شماره­ی دوم، تابستان، 112-93.
خزاعی‌فر، علی (1370). ترجمه‌ی شعر. «فصل‌نامه‌ی علمی- پژوهشی مترجم»، دوره­ی سال اول بهار و تابستان، 1370، ص 57.
راکعی، فاطمه (1386). «ناخنکی به زندگی». تهران: انتشارات اطلاعات.
رجب‌پور، محمد (1389). «کلاغ» (ترجمه‌ی شعری از ادگار الن‌پو). برگرفته از سایت http://rajabpur.blog fa .com/post/4.
ریکور، پل (1368). رسالت هرمنوتیک (ترجمه­ی یوسف اباذری و مراد فرهادپور). «مجله­ی فرهنگ»، ش 4 و 5.
سجودی، فرزان و کاکه‌خانی، فرناز (1390). بازی‌ نشانه‌ها و ترجمه‌ی شعر. «دوفصل‌نامه‌ی علمی- پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا»، سال سوم، شماره‌ی 5 ، پاییز و زمستان، 153-133.
سعیدپور، سعید (1384). «شعر معاصر ایران (انگلیسی به فارسی-چاپ نخست». تهران: انتشارات انجمن شاعران ایران.
شاملو، احمد (1381). »مجموعه‌ی آثار دفتر یکم: شعرها» (به کوشش یعقوب نیازشاهی). تهران: موسسه نگاه.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1381). در ترجمه­ناپذیری شعر. «مجله‌ی ایران­شناسی، بنیاد مطالعات ایران»، شماره‌ی 56: 743-749.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1390). «با چراغ و آینه در جستجوی ریشه­های تحول شعر معاصر ایران». تهران: انتشارات سخن.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1390). «موسیقی شعر». تهران: نشر آگاه.
صلاحی، عمران (1390). «گزیده‌ای از اشعار عمران صلاحی». تهران: انتشارات مروارید.
عباسی، فاطمه (۱۳۹۲). «ترجمه شعر و تنگناهای آن» (با بررسی ترجمه احمد شاملو از اشعار لنگستون هیوز و ترجمه فیتز جرالد از اشعار خیام)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام.
فرخزاد، فروغ (1379). «دیوان شعر فروغ فرخزاد». تهران: انتشارات مروارید.
لطفی‌پورساعدی، کاظم (137۶). «درآمدی به اصول و روش ترجمه». تهران:مرکز نشردانشگاهی، چاپ سوم.
لطفی‌پورساعدی، کاظم (1382). «درآمدی به اصول و روش ترجمه». تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ پنجم.
محیط، احمد (1386). «دنیا خانه‌ی من است (برگزیده ی شعر نو ایران)» تهران: نشرآگه.
مشیری، فریدون (1378). «گزیده‌ی اشعار فریدون مشیری» (چاپ یازدهم). تهران: انتشارات مروارید.
مشیری، مهشید (۱۳۸۰). «آیا شعر ترجمه‌ناپذیر است؟». مجموعه‌ی مقالات نخستین همایش ترجمه ادبی در ایران. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
معروف، یحیی (۱۳۸۹). «فن ترجمه: اصول نظری و عملی ترجمه (از عربی به فارسی و فارسی به عربی)». تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ملکی، دومان (۱۳۸۰). بازنگری چند نظریه در ترجمه شعر. «ماه‌نامه‌ی گلستانه»، شماره­ی ۳۰، ۲۶-۲۷.
منافی‌اناری، سالار (1387). ترجمه‌ناپذیرها در شعر فارسی. »مجله‌ی زبان و ادب»، 1387: 161-142.
مهدی‌پور، فاطمه (۱۳۸۹).نظری بر روند پیدایش نظریه‌های ترجمه و بررسی سیستم تحریف متن از نظر آنتون برمن. «کتاب ماه ادبیات»، شماره­ی ۴۱، ۵۷-۶۳.
 ناظمیان، رضا؛ حاج‌مومن، حسام (1396) چارچوبی زبان­شناختی برای تحلیل ترجمه­ی شعر از عربی به فارسی بر مبنای نظریه­ی فرمالیسم. «فصل‌نامه­ی لسان مبین»، سال نهم، دوره­ی جدید، شماره­­ی 29: 173-147).
نجف‌دری، حسین (۱۳۷۹).در جای‌گاه انکار: نمونه‌ای موفق در ترجمه‌ی شعر. «جهان کتاب»، شماره­ی ۱۰۱ و ۱۰۲، ۱۴-۱۵.
هاشمی، محمدرضا (1393). ملاحظاتی درباره‌ی ترجمه‌ی شعر اثر مک بیت. «فصل‌نامه‌ی مترجم»، سال چهارم، شماره­ی 13-14، 56-50.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
منابع انگلیسی
Bassnett, S. (2013). Translation studies (3rd ed). London: Routledge.
Catford, J. C. (1965). A linguistic theory of translation: An essay in applied linguistics. London: Oxford University Press.
Etkind, E. (1999). What is untranslatable? In S. Allén (Ed.), Translation of poetry and poetic prose (pp. 337–346). Singapore: World Scientific Publishing Co Pte Ltd.
Francis, N. (2021). Verbal art across language and culture: poetry as music. Neohelicon, 1-14.
Hermans, T. (2019). Translatability. In Routledge encyclopedia of translation studies (pp. 602-606). London: Routledge.
Jakobson, R. (1959). On Linguistic Aspects of Translation, In L. Venuti (Ed.) (2000/2004), the Translation Studies Reader (second Edition) New York/ London: Routledge.
Martínez Melis, N., & Hurtado Albir, A. (2001). Assessment in translation studies: Research needs. Meta: journal des traducteurs/Meta: Translators' Journal, 46(2), 272-287.
Newmark, P (1988). A Textbook of Translation. New York/London/Toronto/
Sydney/Tokyio: Prentice.
Nida, E. A. (1954). Translation in Current Trends in Linguistics. Mouton: The Hague.
Nida, E. A. (1959). Principles of translation as exemplified by Bible translating. The Bible Translator, 10(4), 148-164.
Niknasab, L., & Pishbin, E. (2011). On the translation of poetry: A look at Sohrab Sepehri's traveler. SKASE Journal of Translation and Interpretation, 5(1), 2-23.
Poetry (2021). In Britannica Encyclopedia. Retreived from https://www.britannica.com/art/poetry.
Ramazani, J. (2019). Persian Poetry, World Poetry, and Translatability. University of Toronto Quarterly, 88(2), 210-228.
Santos, M. I. R. D. S. (2006). Poetry and Translatability. Identity and Cultural Translation: Writing Across the Borders of Englishness: Women's Writing in English in a European Context, 15, 21.Savory, T. H. (1968). The Art of Translation. Boston: The Writer Inc.
Steiner, G. (2000). The Hermeneutic Motion. In L. Venuti (Ed.). The Translation Studies Reader (pp. 186-191). London & New York: Routledge.
 
 
 
 
 
    • تعداد مشاهده مقاله: 457
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 480
زبان‌شناخت
دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24
آبان 1400
صفحه 119-155
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 467.95 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 25 شهریور 1400
  • تاریخ بازنگری: 28 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 آذر 1400
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 457
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 480

APA

راکعی, فاطمه . (1400). تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی. زبان‌شناخت, 12(2), 119-155. doi: 10.30465/ls.2021.7364

MLA

راکعی, فاطمه . "تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی", زبان‌شناخت, 12, 2, 1400, 119-155. doi: 10.30465/ls.2021.7364

HARVARD

راکعی, فاطمه. (1400). 'تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی', زبان‌شناخت, 12(2), pp. 119-155. doi: 10.30465/ls.2021.7364

CHICAGO

فاطمه راکعی, "تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی," زبان‌شناخت, 12 2 (1400): 119-155, doi: 10.30465/ls.2021.7364

VANCOUVER

راکعی, فاطمه. تاملاتی در وجوه ترجمه(نا)‌پذیری شعر معاصر فارسی. زبان‌شناخت, 1400; 12(2): 119-155. doi: 10.30465/ls.2021.7364

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب