• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی

    نویسندگان

    • سحر محمدیان 1
    • بهرام مدرسی 2
    • فروغ کاظمی 1
    • ستاره مجیدی 1

    1 گروه زبان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

    2 گروه زبان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.(نویسنده مسئول)

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2023.41952.2067
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

پژوهش حاضر با اتخاذ روشِ توصیفی-تحلیلی به ‌بررسی مبتدا و کانون در جملات ساده زبان فارسی در چارچوب دستور واژی-نقشی برزنن و همکاران (۲۰۱۶) بر مبنای ساخت درون‌مرکز و برون‌‌مرکز زبان فارسی پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهند که طی فرایند کانونی‌سازی و مبتداسازی در جملات ساده؛ گروه اسمی دارای نقش فاعل، گروه اسمی دارای نقش مفعول صریح «رایی» و گروه حرف ‌اضافه‌ای دارای نقش مفعول متممی در ساخت سازه‌ای در مشخص‌گر گروه تصریفی قرار می‌گیرند و بر اساس اصل اقتصاد الزامی به درنظرگرفتن مقولۀ تهی در جایگاه متعارف آن‌‌ها وجود ندارد. زیرا در ساخت نقشی، گزارۀ اسمی گروه‌‌های مذکور علاوه بر دریافت نقش دستوری خود به‌صورت برون‌‌مرکز از طریق مؤلفه‌‌های صرفی، نقش گفتمانی را نیز دریافت می‌کند و شروط خوش‌‌ساختی از این طریق رعایت می‌شود. گروه اسمی دارای نقش مفعول صریح بدون پس‌اضافۀ «را» طی فرایند کانونی‌سازی در ساخت سازه‌ای نیز در مشخص‌گر گروه تصریفی قرار می‌گیرد. اما به‌‌دلیل آنکه فاقد مؤلفه‌‌های صرفی برای دریافت نقش دستوری است و به‌صورت درون‌مرکز به جایگاه وابسته است، بر اساس اصل اقتصاد مقولۀ تهی در ساخت سازه‌ای در جایگاه متمم فعل در نظر گرفته می‌شود تا ‌‌از طریق ابزار ارتباطِ نقش درون به بیرون، شروط خوش‌‌ساختی در ساخت نقشی رعایت شود.

کلیدواژه‌ها

  • مبتدا"
  • کانون"
  • دستور واژی-نقشی"
  • درون‌مرکزی"
  • "
  • برون‌مرکزی"

موضوعات

  • زبانشناسی همگانی
  • XML
  • اصل مقاله 912.24 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
آقاگل‌‌زاده، فردوس و ارسلان گلفام و بهرام هادیان (۱۳۸۹)، بررسی ساخت موضوعی اسم فعل‌ها در چارچوب دستور واژی-نقشی، زبان‌پژوهی، ش۲، ص۱۰۹-122.
داوریان، زهرا، اله‌فاروقی جلیل و جواد صدری (۱۳۹۱)، «سیستم ماشین ترجمه انگلیسی به فارسی برای ترجمه ساختارهای مرکب و پیچیده بر مبنای دستور واژی-نقشی: Lfg.MT»، محمد دبیرمقدم (گردآورنده)، مجموعه مقالات هشتمین همایش زبان‌شناسی ایران تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، ص۲۴۹-258.
دبیرمقدم، محمد (۱۳۶۹)، پیرامون را در زبان فارسی، مجله زبان‌شناسی، ش۷، ص۲-60.
دبیرمقدم، محمد (۱۳۹۲)، رده‌شناسی زبان‌های ایرانی (جلد اول)، تهران: سمت.
دبیرمقدم، محمد (۱۳۹۵)، زبان‌شناسی نظری پیدایش و تکوین دستور زایشی، تهران: سمت.
راسخ مهند، محمد (۱۳۸۵)، شیوۀ نشان‌دادن فاعل و مفعول در زبان فارسی، مجله زبان‌شناسی، ش2، ص۴۸-96.
طباطبایی، نازنین و گلناز مدرسی قوامی (۱۳۹۶)، کارکرد‌های گفتمانی تغییر ترتیب موضوع‌های اصلی جمله در زبان فارسی، پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، ش۱۳، ص85-97.
عبداللهی، ساره، فریده حق‌بین و مسعود قیومی (۱۳۹۷)، سطوح بازنمائی برخی ساخت‌های زبان فارسی در چارچوب دستور نقش‌نمای واژگانی، پژوهش‌های زبانی، ش۹، ص۱۹۵-214.
کرباسچی، رزا و علی درزی (۱۳۸۸)، جایگاه هستۀ گروه تصریف زبان فارسی، زبان‌پژوهی، ش1. ص۹۹-141.
نغزگوی‌‌کهن، مهرداد (۱۳۹۰)، توصیف ساخت‌های تحلیلی فعل در زبان فارسی بر اساس دستور واژی-‌‌‌نقشی، پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، ش۱، ص۱۹-40.
یوسفی، سعیدرضا، مهین‌ناز میردهقان و تینا بوگل (۱۴۰۰)، تأثیر «تأکید» بر جایگاه شناسه‌های واژه‌-بستی گویش وفسی بر پایه دستور واژی-نقشی، زبان‌پژوهی، ش۳۹، ص61-86.
Börjar, Kersti, Rachel Nordlinger and Louisa Sadler (2019), Lexical-Functional Grammar: An Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.
Bresnan, Joan (2001), Lexical-Functional Syntax, Oxford: Blackwell.
Bresnan, Joan and Sam A. Mchombo (1987), Topic, Pronoun, and Agreement in Chichewa, Language, vol. 63, no.4, pp 741–782.
Bresnan, Joan, Ash Asudeh, Ida Toivonen and Stephen Wechler (2016), Lexical-Functional Syntax, Second edition, Oxford: Wiley-Blackwell.
Butt, Miriam and Tracy Holloway (2000), “Null Elements in Discourse Structur”, Karumuri V. Subbarao (ed.), in: Papers from the NULLS Seminar, Delhi: Motilal Banarsidass.
Butt, Miriam and Tracy Holloway King (1996), “Structural Topic and Focus without Movement”, Miriam Butt and Tracy Holloway King (eds.), in: On-Line Proceedings of the LFG96 Conference, Stanford: CSLI Publications: <http://csli-publications. stanford.edu/LFG/LFG1-1996/.>
Butt, Miriam and Tracy Holloway King (1998), “Interfacing Phonology With LFG”, Miriam Butt and Tracy Holloway King (eds.), in: On-Line Proceedings of the LFG98 Conference, Stanford: CSLI Publications: <http://csli-publications.stanford.edu/ LFG/LFG3-1998/.>
Choi, Hye-Won (1999), Optimizing Structure in Context: Scrambling and Information Structure, Stanford: CSLI Publication.
Dalrymple, Mary and Irina Nikolaeva (2011), Objects and Information Structure, Cambridge: Cambridge University Press.
Dalrymple, Mary, John J. Lowe and Louise Mycock (2019), The Oxford Reference Guide to Lexical Functional Grammar. Oxford: Oxford University Press.
Kahnemuyipour, Arsalan (2001), On wh-Questions in Persian, Canadian Journal of Linguistics, vol. 46, no.1-2, pp 41-62.
King, Tracy Holloway (1997), “Focus Domains and Information-Structure”, Miriam Butt and Tracy Holloway King (eds.), in: On-Line Proceedings of the LFG97 Conference, Stanford: CSLI Publications: <http://csli-publications.stanford.edu/LFG/LFG2-1997/.>
Mycock, Louise (2006). The Typology of Constituent Questions: A Lexical Functional Grammar Analysis of ‘Wh’-Questions. Ph.D. Thesis, University of Manchester.
Mycock, Louise (2007), Constituent Question Formation and Focus: A New Typological Perspective, Transactions of the Philological Society, vol. 105, no.2, pp 192–251.
Mycock, Louise and John J. Lowe (2013). “The Prosodic Marking of Discourse Functions”, Miriam Butt and Tracy Holloway King (eds.), in: On-Line Proceedings of the LFG2013 Conference, Stanford: CSLI Publications:
Nemati, Fatemeh (2010). “Incorporation and Complex Predication in Persian.” Miriam Butt and Tracy Holloway King (eds.), in: On-Line Proceedings of the LFG2010 Conference, Stanford: CSLI Publications: <http://csli-publications.stanford.edu/ LFG/15/lfg10.html>
O’Connor, Robert (2006). Information structure in Lexical-Functional Grammar: The discourse prosody correspondence. Ph.D. Thesis, University of Manchester.
    • تعداد مشاهده مقاله: 291
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 181
زبان‌شناخت
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 2
اسفند 1402
صفحه 255-286
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 912.24 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 23 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 27 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 08 اسفند 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 291
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 181

APA

محمدیان, سحر , مدرسی, بهرام , کاظمی, فروغ و مجیدی, ستاره . (1402). بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی. زبان‌شناخت, 14(2), 255-286. doi: 10.30465/ls.2023.41952.2067

MLA

محمدیان, سحر , , مدرسی, بهرام , , کاظمی, فروغ , و مجیدی, ستاره . "بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی", زبان‌شناخت, 14, 2, 1402, 255-286. doi: 10.30465/ls.2023.41952.2067

HARVARD

محمدیان, سحر, مدرسی, بهرام, کاظمی, فروغ, مجیدی, ستاره. (1402). 'بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی', زبان‌شناخت, 14(2), pp. 255-286. doi: 10.30465/ls.2023.41952.2067

CHICAGO

سحر محمدیان , بهرام مدرسی , فروغ کاظمی و ستاره مجیدی, "بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی," زبان‌شناخت, 14 2 (1402): 255-286, doi: 10.30465/ls.2023.41952.2067

VANCOUVER

محمدیان, سحر, مدرسی, بهرام, کاظمی, فروغ, مجیدی, ستاره. بررسی کانون و مبتدا در جمله‌های سادۀ زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی-‌نقشی. زبان‌شناخت, 1402; 14(2): 255-286. doi: 10.30465/ls.2023.41952.2067

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب