• ثبت نام
  • ورود به سامانه
  • English

زبان‌شناخت

  1. صفحه اصلی
  2. ‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی

    نویسندگان

    • آوا واحدی نوایی 1
    • مهدی حسن زاده 2
    • فرزانه گشتاسب 3

    1 دانشجوی دکتری ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،

    2 دانشیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران، (نویسندۀ مسئول)

    3 استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی، پژوهشکدۀ زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

,

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

10.30465/ls.2024.47357.2165
  • مشخصات مقاله
  • مراجع
  • دریافت فایل
  • ارجاع به این مقاله
  • آمار
  • هم رسانی

چکیده

متون فارسی میانۀ زردشتی دربردارندۀ دستورهای اخلاقی دقیق و پردامنه‌ای است که همواره توجه پژوهشگران را به خود جلب کردهاست. بیشترینِ این دستورها را در اندرزنامه‌های زردشتی می‌توان یافت که کاملترین نمونۀ آن دینکرد ششم است. اهمیت فوقالعادۀ اخلاق دین زردشتی در ربط و نسبت آن با کیهانشناسی و فرجامشناسی این دین است. اخلاق باید انسان را چنان پرورش دهد که بتواند هم در انجام خویشکاری خود و هم در فزونی نیروی جبهۀ نیکی، و در نتیجه، به پیشبرد هدف اورمزد از آفرینش گیتی توفیق یابد. آیا میتوان برای اخلاق زردشتی معیارهای مشخصی بازشناخت؟ آیا این معیارها میتوانند ضامن پیشبرد اهدافی باشند که در چارچوب دین زردشتی از اخلاق انتظار میرود؟ برای پاسخ به این پرسشها متون اندرزنامههای معرفیشده در تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام را مبنا قرارداده، و آن را برپایۀ مطالعات اسنادی-کتابخانهای، و با روش تحلیل مضامین بررسیده‌‌ایم. با بررسی گستره و عمق محتوای اخلاقی اندرزنامه‌های پهلوی، برای آن دو معیار کلی بازشناختهایم: نخست، عدالت و انصاف، دوم، دیگردوستی و مهرورزی. این معیارهای اخلاقی با داستان آغاز و انجام در دین زردشتی سازگار می‌نماید و به انجام وظیفۀ انسان، فزونی نیروی نیکی در جهان، و تحقق هدف اورمزد از آفرینش یاری میرساند.

کلیدواژه‌ها

  • دین زردشتی
  • اندرزنامه‌های فارسی میانه
  • اخلاق
  • عدالت
  • دیگردوستی

موضوعات

  • زبانشناسی باستانی
  • XML
  • اصل مقاله 404.01 K
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
مراجع
اتکینسون، آر. اف.(1394)، درآمدی به فلسفۀ اخلاق، ترجمه سهراب علوی‌نیا، تهران: هرمس.
آذرتاش، آذرنوش(1397). فرهنگ معاصر عربی-فارسی، چاپ نوزدهم، تهران: نشر نی.
اسحاقی، فاطمه‌سادات(1393). «تبیین نظام اخلاقی دین زردشت بر اساس متون اندرزی پهلوی»، هفت آسمان، س 16، ش 61 و 62.
ایرانی، دینشاه(1361). اخلاق در ایران باستان، تهران: فروهر.(چاپ نخست: اخلاق  ایران باستان. بمبئی: انتشارات انجمن زردشتیان بمبئی، 1309)
براون، شارلو، آر.(1396). «دگرخواهی» در دانشنامۀ فلسفۀ اخلاق، مصححان: پل ادواردز و دونالد بورچرت، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، ویراستۀ مصطفی ملکیان، تهران: سوفیا.
بهار، مهرداد(1390). بندهش، نوشتۀ فرنبغ دادگی، گزارش مهرداد بهار، تهران: توس.
تفضلی، احمد(1385). مینوی خرد، تهران: توس.
دامادی، محمد(1351). تحفة الاخوان، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
دریایی، تورج(1383). شاهنشاهی ساسانی، ترجمه مرتضی ثاقب‌قر، تهران: ققنوس.
دوفوشه­کور، شارل-هانری(1377). اخلاقیات (مفاهیم اخلاقی در ادبیات فارسی از سدۀ سوم تا سدۀ هفتم هجری)، ترجمه محمد علی امیرمعزّی و عبد المحمد روح‌بخشان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی و انجمن ایرانشناسی فرانسه.
راشدمحصل، محمد تقی(1385). وزیدگی‌‌های زادسپرم. چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
روایت پهلوی(1390)، گزارنده مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ریاضی‌هروی، شیدا و محمد جابری‌نصر(1401)، «فلسفۀ اخلاق در متون پهلوی ساسانی»، پژوهشنامۀ فرهنگ و زبان‌های باستانی، سال3، ش 1، 187-215.
ژینیو، فیلیپ(1382)، ارداویرافنامه، ترجمه به فارسی ژاله آموزگار، تهران: انتشارات معین و انجمن ایرانشناسی فرانسه.
سهروردی، ضیاء الدّین ابوالنجیب(1363). آداب المریدین، ترجمه عمربن محمدبن احمد شیرکان، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: مولی.
شایست ناشایست(1369). آوانویسی و ترجمه مهشید میرفخرایی، تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
قادری، تیمور(1382). «اخلاق ایرانی به روایت متون پهلوی»، مجله مطالعات ایرانی، س2، ش 3.
قائم مقامی، احمدرضا(1382). اهریمن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران. 
کربن، هانری(1382). آیین جوانمردی، ترجمه احسان نراقی، تهران: سخن.
 گاتها(1378). گزارش ابراهیم پورداود، تهران: اساطیر.
گشتاسب، فرزانه و حاجی پور، نادیا(1392). اندرز اوشنر دانا، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-----، نادیا حاجی‌پور، و لعیا حسین‌زاده بهتاش(1394). «بررسی مفهوم درویش راستین» در متون فارسی میانۀ زردشتی»، جستارهای ادبی، ش 190.
-----، و نادیا حاجی‌پور(1397)، فرهنگ اویم ایوک، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و انتشارات فروهر.
----- (1398)، «اندرز بزرگمهر»، www.parsigdatabase.com، مراجعه: 21/9/1402.
گنسلر، هنری(1395). درآمدی جدید به فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ حمیده بحرینی، تهران: آسمان خیال.
ماهیارنوابی، یحیی(2535). مجموعه مقالات(جلد1). به کوشش محمود طاووسی. تهران: انتشارات مؤسسۀ آسیایی دانشگاه پهلوی.
متن‌های پهلوی(1382)، گردآوری جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب آسانا، ترجمه و آوانگاری سعید عریان، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی.
محمدی‌ملایری، محمد(1385). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، ج 4، تهران: توس.
منتظری، سید سعیدرضا، و محمدرضا نظری(1393). «رهیافتی به مفهوم «پیمان» در اندرزنامه‌های پهلوی»، هفت آسمان، س16، ش 63 و 64.
مهمان‌نواز، ناهید(1395). بررسی نظام اخلاقی آیین مزدیسنا بر پایۀ متون پهلوی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکدۀ ادبیات دانشگاه سمنان.
میرفخرایی، مهشید(1393). بررسی دینکردششم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نظری فارسانی، محسن(1397الف). کتاب هشتم دینکرد، تهران: فروهر.
 ------- (1397ب). هفت متن کوتاه پهلوی، تهران: فروهر.
نظری، محمد(1391).  نظام اخلاقی در اندرزنامه‌های پهلوی، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر سعیدرضا منتظری، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
واعظ کاشفی سبزواری، حسین(1350).  فتوت‌نامه سلطانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
 
Anklesaria, B. T. (1946). Pahlavi Vendidād. Bombay.
Anklesaria, T. D. (1913). Dânâk-u Mainyô-I Khard. Bombay.
Cantera, A. (2015). “Ethiscs” in The Wiley Blackwell Companion to Zoroastrianism. eds. Michael Stausberg and Yuhan Sohrab-Dinshaw Vevaina. Chichester: John and Wiley and Sons Ltd.
Casartelli, L.C. (1889). Philosophy of Mazdayasnian Religion under the Sassanids. trans. Firoz Jamaspji Dastur Jamasp Asa. Bombay: education Society’s Press.
Dhabhar, B. N. (1913). The Pahlavi Rivâyat accompanying Dādistān ī Dīnīk. Bombay.
Jamasp-Asana, J.M. (1913). Pahlavi Texts. Bombay.
Gershevitch, I.(1959). The Avestan Hymn to Mithra. Cambridge: The Cambridge University Press.
Macdonell, A. A. (1925). Lectures on Comparative religion. Calcutta: University of Calcutta.
Madan, D. M. (1911). The Complete Text of the Pahlavi Dinkard. 2 vols. Bombay.
Moulton, J. H. (1913). Early Zoroastrianism. London: Williams and Norgate.
Shaked, S. (1968). “Eschatology and the Goal of the Religious Life in Sasanian Zoroastrianism”. in Studies in the Types of Redemption. Leiden: Brill. XVIII. 223-330.
----------. (1979). The Wisdom of the Sasanian Sages(Dēnkart VI). Persian  Heritage Series. 34.  Colarado/Boulder: West View Press.
 
 
    • تعداد مشاهده مقاله: 236
    • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 856
زبان‌شناخت
دوره 15، شماره 2
بهمن 1403
صفحه 147-176
فایل ها
  • XML
  • اصل مقاله 404.01 K
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 18 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 02 بهمن 1402
  • تاریخ پذیرش: 04 بهمن 1402
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
  • RIS
  • EndNote
  • Mendeley
  • BibTeX
  • APA
  • MLA
  • HARVARD
  • CHICAGO
  • VANCOUVER
آمار
  • تعداد مشاهده مقاله: 236
  • تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 856

APA

واحدی نوایی, آوا , حسن زاده, مهدی و گشتاسب, فرزانه . (1402). ‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی. زبان‌شناخت, 15(2), 147-176. doi: 10.30465/ls.2024.47357.2165

MLA

واحدی نوایی, آوا , , حسن زاده, مهدی , و گشتاسب, فرزانه . "‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی", زبان‌شناخت, 15, 2, 1402, 147-176. doi: 10.30465/ls.2024.47357.2165

HARVARD

واحدی نوایی, آوا, حسن زاده, مهدی, گشتاسب, فرزانه. (1402). '‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی', زبان‌شناخت, 15(2), pp. 147-176. doi: 10.30465/ls.2024.47357.2165

CHICAGO

آوا واحدی نوایی , مهدی حسن زاده و فرزانه گشتاسب, "‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی," زبان‌شناخت, 15 2 (1402): 147-176, doi: 10.30465/ls.2024.47357.2165

VANCOUVER

واحدی نوایی, آوا, حسن زاده, مهدی, گشتاسب, فرزانه. ‌معیارهای برجستۀ اخلاقی در اندرزنامه‌های فارسی میانۀ زردشتی: عدالت و دیگردوستی. زبان‌شناخت, 1402; 15(2): 147-176. doi: 10.30465/ls.2024.47357.2165

  • صفحه اصلی
  • درباره نشریه
  • اعضای هیات تحریریه
  • ارسال مقاله
  • تماس با ما
  • نقشه سایت

اخبار و اعلانات

  • هزینه‌های بررسی، چاپ و انتشار نشریۀ زبانشناخت 1402-11-03
  • اختصاص شناسۀ بین‌المللی DOI به مقاله‌ها در نشریۀ زبانشناخت 1399-08-10






اشتراک خبرنامه

برای دریافت اخبار و اطلاعیه های مهم نشریه در خبرنامه نشریه مشترک شوید.

© سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب