چکیده
این مقاله به بررسی تاثیر درجه کنترل فعل بند پایه بر مولفه دستوری زمانداری و مولفه معنایی زمان بندهای متممی زبان فارسی میپردازد. لاندای صورتگرا (2006) کنترل اجباری فعل بند پایه بر محمول بند متممی زماندار و بیزمان را مرتبط با رخداد عمل در بند متممی میداند. تعبیرمعنایی محمول بند پایه، وجه و زمانداری بند پیرو را از طریق مشخصهی نحوی زمانداری و مشخصهی معنایی زمان تعیین می‌کند. گیون نقشگرا (1980) نیز ساختهای کنترلی را نتیجهی تلفیق دو حوزهی معنی و نحو میداند. افزایش شدت کنترل بند پایه بر رخداد بند متممی، درجه بیزمانی بند متممی را افزایش میدهد. هدف این مقاله، بررسی دو مقوله زمانداری و زمان بر رخداد بند پیرو برحسب درجه کنترل محمول بند پایه در چارچوب کمینهگرایی لاندا (2006) و نقشگرایی گیون(1980) است. دادهها به شیوه کتابخانه‌ای گردآوری و به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شدهاند. نتایج حاکی از مدرج بودن ویژگی زمانداری و زمان در بندهای متممی است. با کاهش شدت کنترل فعل بند پایه، زمان رخداد بند متممی ارجاع کمتری به بند پایه دارد. وجه و زمانداری بندهای متممی از التزامی بیزمان به سمت اخباری زماندار تغییر مییابد؛ بطوریکه میتوان برای ویژگی زمانداری گستره‌ای از بیزمانی تا زمانداری ضعیف، متوسط و کامل قائل شد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)